Halloween party ideas 2015

[INPUI.com Exclusive]

Sikpui Ruoi By Pu Ramthienghlim Varte, Senior Anthropologist, Shillong.

Sikpuiruoi (Winter Festival) hi Manmasi thlahai laia naupangtak Nelachal thla(Hmarhai) Chauvin an hmang hlak Thlasik Ruoi tina a ni. A hung intan dan, a umzie, hmang nasan, hmangdan le inser dan tulai thangtharhai thawdan leh an ang tanaw emem a; hnam dangin an nei lo ei pilepu haiin inza taka an lo inser le hmang hlak nunphung danglam bikrieu ei nei hi hrietchieng le venghim chu ei mawphurna a ni. Thla a hungsika khuo/veng thenkhat an lo hmasuok that kum dam a ni leiin Sikpuiruoi hmang nuom ei um changa ei hun tawng le boruok zira hmang le inser ani theina ding in a umzie tawite in ei hung ziek a nih.

Pilepu hai chun FAPITE NU (Bu le fak le dawn Pathien Nu) suk lungsen hi an inlau thei em ema, chu suk lungawina dinga an thaw hlak a ni.Thlang ram lonei mi,mi taima, bu le bal hnieng-in-hnar taka lo khawsa hlak an na, lo va an bu chinghai duot takin an thlo fai a, bu sik hun a khawm bu vui maksan in lau em emin fimkhur takin an sik a, an sik hmai/thel dam an hmu chun pawi an tizie in samin an lak hlak.An nauhai bu sika an thuoi chang khawm ‘Bawi hai, bu vui kha kim takin la ro aw, in maksan vai chun ama khat Chauvin Hmaiphi buk hnuoi a thlasie em emin a tap kar kar hlak an ti’ tiin ngai maw em emin an hril hlak.Chuongang chun bu inchek meimei an thaw ngai nawh.Duot tak le ngilnei tak pumin an en kai hlak a, chuonga an thaw chun Fapite Nu a lungawi dingin an ring a ni. Naupang khawlai dunga bu thing dawm a fa pei lova dehawn/pei annawleh invuongdar ching dam an hmu chun Upa haiin an kova fel taka hrilin chingnawk ta ngailo dingin an khap hlak.Chuongchu pilepuhai fak le dawna an khawsakdan tlangpui mawi le inza um a nih.

Sik le sa zira ruotui that kum, bu le bal kum inzawna a tlung tha a Fapang-ralinsan*an nei pha an lawm thei em ema, kumtawp bu hai an hlu lut vawnga, thlasik boruok inthiengtak le awllen lai, a kum nawka an lo hma an tan hma, sin delrik tuding la um lova an zalen thei hun lai Mimtuk thla-Tuolbuol( December-January) sung ngei hin an hmang hlak.Hnam pum huopa kum tina hmang hlak ani naw a,khaw bing Fapang-ralinsan nei thei haiin Fapite Nu kuoma lawmthu hrilna ding le suklawmna dinga insukhlimna inthuruol taka hmang hlak a nih.

Khawsung Lal le khawnbawl haiin bu le bal an hau dan zirin hmangdan ding le a hunsung ding an rela,chanvo nei tudinghai leh.Chun hi ruoi hi hmang a thieng le thiengnaw khawsung thiempu(Priest) in aisan ata, chu zo chun Lal tuolhmai changtieng panga inki a zan khawvar in khuong khai an ta, vuokri a um le umnaw khawvar chenin an ngai thlak a, vuok ri a um vai chun Sikpuiruoi hmang thienglo nin an hriet a, an pam thul hlak.Vuokri a umnaw ruok chun a thieng ani tiin an in singsa mup mupa,Khawtlang mipui in tina hriltu ding nunghal-tlangval an ruot a, chunghai chu LAWMLAI SA an tih.Naupang a inthawk pitar-putar chenin an thangruola; mi lien,mi chin,hausa,rethei in thlierhrangna um derlovin phurna thlarau an changa, lungawinaw le kawi an um ngai nawh.Chun hi ruoi hi IN REMNA RUOI an ti bawk a,khawsung mimal annawleh pawl in hrietthiemnaw dam, in theida dam, in remnaw dam an um chun hi ruoithe hma ngeiin inzak derlovin in ngaidamtuona an nei hlak .Chuleiin, in remna ruoi tihi a phu hliehlie a nih.In cheina tha nei zolo dam an um chun a neinung deu le an chawngthei haiin an rel puontha hai phawrsuokin an inhaw tir hlak.Hi hun sunghin buoina le in halna siemlo dinga khaptlat ani a, Sikpui lamzawl lai taka sawngka andaw na a vaiza hruol in uoi le sei thatawk takel an khai a, mi sukbuoi tum le dawnvet nei anlo um chun thuoituhaiin an kut le ke khuopde pek an ta hmun danga anise hmang hlak.A hma a ei hril ang khan kumhlui bu hai chuh nunghak-tlangvalin an hrawta, bufai hai chu in tin a sem darin zu in an siem a,an zu bilhai chu a thova a tlum pha dawnin an in sukhlima, sikpuiruoi ni a tlungpha mani in senga an zu tlumta hai chu hung phurin sikpui lamzawl a an siekhawm hlak a nih.

Sikpuiruoi hi Lal tuolzawl a hmang hlak a na,zawl lien tawk lamna khawp a umnaw chun hmundang zawl thatna an zawnga nunghak-tlangvalin lamzawl chu an siemtha a, lungphek an lakkhawm a , lamzawl a chun anrem khup hlak a nih.Chun, lungphek lien,sa thatawktak khawtlang mipui inzawn zo tawk ramhnuoi a mi an laka, sikpui lamna ding zawllai taka andaw a chu ZAWLLUN DAWH an tih.Hienga mipui hei buoi mup mup chu an hawiin naupang le thalaihai tading chun nunkhaw chenna a tlingphak reng a nih.Chu Zawllung daw bul a chawrsawng(sawngka) andaw a, chu HMINGTHIR an ti a, chu ban a chun bawmrangte an khai a, a sunga zu peng bur le khailengte dam, umthei tuibur tui inhniktak dam dumhmuom kau phek le dumphuol dam hnachanghna hringa funin an sie hlak.Hi khuongpu, hla thuoitu le hlasaktu haiin phang lova anchen le dawnding a nih.

Sikpui lama thangding nunghak-thlangvalhai chun incheina thil le thuomnhaw an nei tha tha a inbelin an inchei hlaka.Tlangvalin an lu an kawm a,tawnlairang,sawnseng,vakul chang le archal chang hai tawnin an inchei a,puon an dierkei a, zakuo tuolkhawng puonphawk an hak a; nunghakhai ruok chun puonsil senfen chu tlangdung velin an thaw a (Awm chunga puonbi tina a ni), an zakuo hnuoi a inthawk an nene chunga puon kha dettakin tla thei meimei lo dingin anbi hlaka, an kawnga ngaingawn kawngchun an chun a, an natil verkuok a Hawlrawl** anbe a, hawlrawl kuo a chun patsum sen le parte chi hranghrang anbe sa hlaka, neinung deuhai chun silver an siema hawlrawl tle deu varin anbe .An ringa pumhril thi dam,ruongthei thi dam,theibuong hrui dam an hli hlak bawka, an ban a chaupheng ban bun (Dar eng a siem) dam,bonsai (Saiha a siem) an bun a, Harban ban bun silver tluon kepui tiet a siem sa deu lul ankiu chung an rekna lai taka chun an bun hlak bawk..A mawiin a vul chuka, mit a tlaiin en an hawi emem.

Sikpui Lam chi riet a um a, a hmasatakchu naupang lam Durte le Thlawram lam an ti, a danghai po chu puitling lam hieng Lamtluong lam,Ketet lam,Arvanlai lam,Thlawran lam,Simsak lam,le tinna lam haihi a nih.Sikpui lam hmasatak naupang lamin an tan a, lam dang danghai le ruoithe tumtiek ding zanhni hai chu chun nunghak-thlangval hai chun khawvar zaka lam in an insukhim hlaka Chu SIKPUI ZAWLSUOK LAM an tih.Chu lam an thaw zo zantieng chun mani in senga in lawiin Sikpuiruoi chu a tumtiek ta hlak a nih.

Khawtlang hlimtaka lam mupmup hlak a hang tawp thup el chu, khawtlang a re thup el a, zingkar nisa suok khawm a ngui ruoiin an hriet hlak.Khawtlang nunghak-tlangvalhai le mitin el chu khawtlang lungleng in a zem a, ngaizawngnaw lem inrai tir palh ang elin pantlang tieng dakin an ngha tlun rawng rawng el hlak.Hi ruoi hi Hmarhai Chauvin ei nei SIKPUIRUOI ana, ei hrietchieng le venghim tlat a tul,Mi haiin min chu pek rek hlau an tih. Assam sawrkar chun 5thth December hi Sikpuiruoi (Winter festival) tiin restricted holiday in an mi puong pek ta a, state dang a khawm thawve thei inla a tha awm ngei.

_____________________________________________________________

*Fapang-ralinsan ti chu Nikum a bu hlui muol ral khing tienga an fak senglo la um le tukuma bu thlung thar bu pang sipa muol danga um in eptuo tin a a ni.

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.