Halloween party ideas 2015

::By Pu L.KEIVOM::

February 12, 2008 zan khan North Cachar Hills District Council-a Executive Member thar Pu Laltlansang, Delhi-a hung inzin lai chu lawmpuina dingin DHWA chun ruoi Mizoram House-ah a buotsai a. Hi taka prokram ding draft chu hung enpui dingin DHWA Secretary-in mail-ah a mi hung thon a. Ka zuk en chun, trongtraia prokram hongtu ding chu Pastor a na, trongtraia khartu ding chu Reverend (Rev) a ni thung a. Ieng leia nina thuhmun seng seng, pakhat hming hmaah ‘Pastor’, a dang hming hmaah Reverend an sie am ning a ta? ti dam chu ka ngaituo a. Editing ka thaw chun thra lema ka hriet angin ‘Rev.’ tiin ka sie ve ve a. Chu chu a ni lai zingin ka lungrilah, “Reverend dinga namnghetna chang tu am an um hlak hrim hrim a?” ti zawna chu a hung inri bok a. Hi thil indanglamna hi a hre lo ei tam ka ring leiin, bengvarna dingin, a hung suok dan tlawma zawng ka hung ziek a nih.

Reverend trobul

‘Reverend’, a lam tawi “Rev, Revd, Rev’d” ti hi Saptrong hmanghaiin kohrana rongbawltu thiempuhai hming hmaa an sie hlak, chu chu hnam danghai khoma an hung som ve pei chu a nih. Saptrong hmang tienga mi firhai chun thu mal article “The” ti hi a hmaah belin “ The Reverend”an ti kher hlak. Entirnan, The Reverend John Smith, The Reverend Smith, The Reverend Father Smith, The Reverend Mr. Smith, The Reverend Mother Theresa. Kohrana ngirhmun insang lem chelhai khom an ngirhmun zirin The Very Reverend, The Right Reverend, The Most Reverend, Your Grace, Your Excellency, Your Eminence dam an tih. Kohran hrang hrangin hmang dan tum tum an nei seng. Chun, thiempu ni lo khom, entirnan Oxford University Vice-Chancellor chu ‘The Reverend the Vice-Chancellor’ tiin an ko. Oxford Universal English Dictionary hril dan chun “Reverend” ti hi kum 1449 laia Catholic-hai hung hmang tran a na, Protestant-hai chun 1645 lai vel khan an hmang tran niin a hril. Hieng inko dan insang lemhai hi Ireland-a Catholic kohran ching suok le a hnungah ram dang khomin an hung hmang zui ta pei a nih. England-a Protestant kohran chun 1865 laia an hmang tran ve chauh nia hriet a nih.

‘Reverend’ umzie chu “inzaum” tina a nih. An leh, chuong ang hming chu hmang dinga hrilna Baibulah a um am? A um nawh. “Reverend” ti thu mal umna chu Sam 111:9 chauh a nih. Chu khom chu King James Version le American Standard Version-a chauh a nih. Hi Version pahnia hin, “He sent redemption unto his people; he hath commanded his covenant forever: holy and reverend is his name” tiin an inlet a. Saptronga hin Baibul varson 150 chuong a um taa chu hi varson pahnihai chauh naw hi chu ‘reverend’ ti thu mal hmang an um nawh. New King James Version a hung suok khan ‘reverend’ ti hi hung bànin, indik lemin “awesome” (râpum) tiin an hung sie a, chu chu NIV le inlet hrang hranga an inlet dan tlangpui a ni hrim a nih. A san a hnungah ei la hung hril pei ding a nih.

Hi thu mal “reverend” (inzaum) tia an inlet hi Hebrai trong chun “yare” ti a na, a trong bul (root word) hung suokna chu “yr” a nih. A umzie chu trium, râpum, pangzatum a ni leia inza le chawibiek phu tina ang a nih. Hi thu mal hi Thuthlung Hluiah voi 485 hmang a ni a, chuonghai chu mihriem ni loin Pathien le a thilthaw tieng kawk deu vonga hmang a nih. KJV-in “reverend” tia an lo inlet nekin a hnunga hung inlettuhaiin “awesome” tia an inlet hi indikin a fûk lem dai niin a’n lang. Chuleiin, Delhi Version (Baibul) kan buotsai lai khan KJV dungthula, “A hming chu thienghlim le inzaum a nih” (BFW) ti le “A hming chu an thiengin inza a um a nih” (BSI) tia an lo inlet kha “A hming thienghlim a râpum” tiin a Hebrai thu mal ‘yare’ kawk angin kan sie lem a nih.

Chuleiin, Pathien kawka hrilna trongkam a ni leiin, ‘Reverend’ ti hi mihriemin ei hmang hrim hrim naw dinga ngai pawl an um a, chuonghai chun an hmang naw hrim bok a nih. Abikin, Church of Christ le Fundamental Baptist pawlhai chun ‘Reverend” ti hi Pathien chunga chauh hmang thiengin an ngai a, mihriem chunga hmangtu chun Pathien nina inchûpui ang hielin an ngai bok. Protestant turu le fir threnkhat khomin, hi inkona hming hi Pathien hming suklèlona hmangruo dinga Setanin Roman Catholic-hai a’n chìngtir nia ngaiin an hmang nuom dèr nawh. Chun, ‘kohran’ hi Krista taksa pêng a ni leiin, mihriem indin kohran pawla member nina ringot hi a tak taka Krista taksa bung pêng laia thrang vèna a ni naw a, Kristaa peng nina khom mihriemin ei inpêk el thei a ni naw bakah Krista zomtu tak takhai chu a pêng laia a member vong, nina inchen vong nei an ni leiin tu khomin inkona chuongliem title-ah an put bik ding a ni nawh tia thrang pawl an um bok. Baibula mihriem hming chuonghai lai hin ‘Reverend’ ti title peka um pakhat khom an um nawh. Presbyterian commentator inlar Albert Barnes lem chun ‘Doctor of Divinity’ ti chen khom hi mihriem inpek lo chi niin a ngai hiel a nih. Chuong mihaiin hi chungthua enton dinga an ngai chu Isu thu hril Matthai 23:5-12 a mi hi a nih. Peter-in rongbawltu le theulawzian ropui Paula hming a sàm khan “Rabbi Paula amanih Reverend Paula” ti nêkin ‘Unaupa dittak Paula” tiin a hril dai a ni khah (2 Pet 3:15).

Reverend-hai hi an reverend am?

‘Reverend’ title chu a ni niin lo ni ta sien, inngup taka hi title put ngamtuhai lai hin, mihriem ngaia chauh khom, a tak taka put tlak le put zo mi ieng zat am um ei ti aw? College le University-a Lecturer sin zom hlim ni si, ropui tehlem ni nuom leia hming bula khêl turu ‘Professor’ bel ngam khopa mawl huoihai nêk hman hin ‘Reverend’ ti hmanghai hi an huoisen lem naw maw? Hi zawna hi kristien khawvel hmun tina an chai luoi luoi zawna a ni hrim a nih. Chu zawna chu hi artikula hin don ka tum nawh. Chu nêka zawna poimawa ka ngai chu hi hi a nih: Reverend hming puttuhai lai hin reverend ni phû ieng zat am um an ta? ti hi a nih.
Pastor Thangngurin, “Ringtu laia suolna lei khomin ei Lalpa hming an hril pawi zo ie” a ti ang khan, khawvel hmun tinah ‘Reverend’ hming put si, a sukpawitu ni lem si an tam êm êm. Chuonghai chun ‘Reverend’ hming hi sumdawngna hmathea hmangin, mi hlêmin an dawi vêt a, sum tam tak an bawmah a luong lut rui rui a, chu chu hmangin suolna tinrengah an inhnel a, rorelna khawl cheltu pawlitisianhai leh zawlpuon inzawnin ruong an inhuot tuo a, thuneina le sum hnâr an chalai intrawm a. Chuong anga che pawr, hming se taka an man le lung ina an khum chu mi tam tak an um tah. Sienkhom, chuonga inhnelhai laia man tuok chu zaa pakhat vel khom ni kher naw ni hai. Chu chu a nih lungkhamum chuh.

Chanchinbua inthoka an chanchin ka tiem, tu lai hnaia hienga hming sie, man tuok, lung in (jail) bang zut tah le an thil suol thaw leia lei an inchawitir ka zuk hriet suok theihai chu Amerika mi William Kamm (self styled Pope Peter II), Jeffrey Lundgren, Jacques Ribodoux, Paul Scafer, Mary Sue Hubbard, Henry Lyons, Jim Bakker, Jimmy Swaggart, Oral Roberts le a naupa Richard Roberts, Ted Haggard, Paul Barnes, Bishop Thomas Wesley Weeks III & Juanita Bynum, Jerry Lamon Falwell le mi dang dang an nih. Ram dang mi ka zuk hriet suok el thei chu Seoul (South Korea) a Unification Church thruoitu Sun Myung Moon a nih. Hieng mi mal mal chanchin hi lekhabua ziek tham le ngainuomum tak tak vong a nih.

Chuonghai laia ei histawri le inzom hming ka hriet pakhat chu Rochunga Pudaite-hai umna khuo Colorado Springs a um Ted Haggard a nih. Ama hi New Life Church-a pastor le National Association of Evangelicals (NAE) a 2003-2006 a President, a nuom hun huna USA President George W.Bush khom be le hmu thei khopa pa inlar le sum khon suok rawn a nih. Kum 2006-a thla li deuthaw New York-a kan zun zin laia Partnership Mission Society (PMS) tir India Children Choir (ICC) hai prokram an mi hung thona chun Ted Haggard enkol New Life Church hi an hla sakna ding biek in laia thrang sa a nih. Sienkhom, khanga Pathien thu hmathê le hmaithinghawnga hmanga sum tam tak a zêngpuiah a huoi lut hum hum lai khan nawchizora khom mongkawhur leh inzawl a, inrui thei damdawi thaw a, indik lo taka sum hmangtu a lo ni zing chu tie! New York-a kan cham lai takin, a ‘fairel’ baw tak taka a baw buok leiin a ninaa inthoka muolpho takin an pei a nih. A thla nawk December-ah, Colorado State-a khuo pakhat Douglas County-a biek in Grace Chapel phuntu le enkoltu, member 2100 zet nei Paul Barnes khom Haggard suolna ang boka inhlieu ve a lo ni leiin muolpho taka an pei bok a nih.

Hienga sakhuo hminga insuklâr le sum huoi lut rawnhai hi a tlangpuiin television le radio hmanga rongbawltuhai (televangelists) an nih. Amerika mi sawma paruk hi biek ina inkhawm ta lo an ni leiin, chuong mihai tlung le man theina dinga hmangruo remchang tak a ni ang bokin, sum hmuna dinga pheisam man tluk a nih. Chuleiin, sumdawngna thraa ngaiin hieng ang thaw pawl hi nasa takin an pung hrim a nih. Entirnan, Directory of Religious Broadcasting ei en chun, kum 1985 le 1989 inkara National Religious Broadcasters um zat le an pung dan chu hieng ang hin a nih: 1985-ah Tv Station 96 le radio stations 1043 a um a, kum li hnung, 1989-a ruok chu Tv station 336 le radio station 1485 a um hman tah a nih.

Hi thil hmang trangkai laia pakhat chu Jim Bakker le a nuhmei Tammy Faye Bakker an nih. Jim Bakker hin PTL (Praise The Lord/People That Love) Television Ministry a’n din a, chu chu hmangin dollar maktaduoi tam tak a dawl suok a, a vung vanglai chun President tluk hiela hmingthang a nih. Amiruokchu, nuhmei tieng le sum hmang suol thuah bukin a um a, a tling naw a, muolpho takin a tla a, television hmanga Pathien hminga sumdawng ve a zawlpui mi danghai khomin an tuor pha nasa hle. A tlak siet hnungin a PTL chu mi dangdai dang pakhat Jerry Lamon Falwell chun a’n chawk a, chu chu kum 2007-a thi hnungin a nauhaiin an hung enkol zui ta pei a nih.

A hming sam ta laklaw, Jerry Falwell chanchin hi hang hril sei met ei tih. Lynchburg, Virginia-a pieng le seilien a ni a. An khuoa hin Thomas Road Baptist Church tia hriet chu a’n din a, a hnungah 1971 khan Liberty University a’n din bok a. Kum 1979 khan Moral Majority an din nawk a. Moral Majority thu khekpui chu Baibul thu anga ram rorelna kengkaw a nih. Hieng ang ngaidan le Dominionists le Right-wing Christian Activists an tihai ngaidan hi bawm khata tla vong a nih. Chuonghai laia sumdawngna hmangruoa hmanga a pukhawia thrang chu Jerry Falwell hi a nih. Ama rawi thrang lakna leiin 1980-a President an thlang trum khan mingohai vote hmun thuma threa hmun hni chu Ronald Reagan, Republican Party kandidet bawmah a tla vong a nih. Jerry Falwell hin a kûl a tâia Republican Party a tran leiin sakhuo thila hmang ding sum dollar 6.7 maktaduoi zet chu a party tran pawlhai kuomah a pêk leiin 1987 khan Federal Election Commission chun thiemnaw inchangtirin, $ 6000 an inchawitir a nih. President Bill Clinton khing thlakna dingin bel chieng dawl lo khêl thu a fom khawm a, Clinton Chronicles ti video film a siem a, kawpi 150,000 a sem suok a. Sienkhom, a hnungin a thil insuohai chu a’n dik le a’n dik naw a hriet chieng naw thu ama ngeiin a hril. Ama hi President George W. Bush le inril taka zawlpuon inzawn an nih.

An hming ka sàm laia nupa tuok dang, Bishop Thomas Wesley Weeks III & Juanita Bynum hai chanchin hang zep sa vak ei tih. Kum 2007 June khan an inthre a. An inthre hnung thla hniah Atlantaa hotel pakhata an inhmu trumin Bishop chun Bynum rîng rêk a, thè thlu a, pêt ziel a, sir hlum a tum lai chu hotel-a thoktu pakhatin a hmu leiin a san suok a. Bynum chun Court-ah Pope chu a hek a, an thubuoi chu lekha ka ziek lai hin a fe mek a. Tu hin, Juanita Bynum chu kum 2008 November-a America President inthlangnaa Democratic kandidet ni tuma inchu le Hillary Clinton khingtu Barack Obama ta dinga a kûl a tâia kampêntu a nih.

Hieng chanchin ei tar langhai hi Reverend ti hming put tam tak khawsak dan a hmawr ei phor lang vuotna dinga entirnaa ei hmang chauh an nih. Ei rama khom, eini phâk tawk chinah, hienghai nêk hmana che nasa lem hi ei um el thei. Mizoram tieng thlir inla, party hrang hrangin an mi le sa bika an ngai le hamthratna an vur nuom bik Reverend an um khup a nih. Inthlang tawm lem chun an hlu zuol a, anni phênah zawlnei inti an huongtau hlak bok

Pastor trobul

Thuthlung Thar hun tieng ei thlir chun kohrana rongbawltuhai inkona ding chu pastor, tirko le upa ti dam hi ni lemin a’n lang. Efesi 4: 11 a chun, “Ama chu a nih threnkhat tirko ni ding dam, threnkhat zawlnei ni ding dam, threnkhat evanzelis ni ding dam, threnkhat pastor le zirtirtu ni ding dama ruottu chu” (Delhi Version) ei hmu a. Hi chang hi BSI le BFW suta chun, “Chuongchun, threnkhathai chu tirko ni ding dâmin, threnkhathai chu zawlnei ni ding dâmin, threnkhathai chu Chanchin Thra hriltu ni ding dâmin, threnkhathai chu kohran chawmtu le inchuktirtuhai ni ding dâmin a pêk a” tiin an sie.

Hi taka ei thlùr bing nuom tak chu ‘pastor’ ti hi a nih. Hi thu mal hi Grik trong chun “poimhn” (poimen) ti a ni a, Latin trong chun “pastor” tiin an inlet a, a umzie chu ‘berampu’ tina a nih. ‘Poimen’ ti thu mal hi Thuthlung Tharah voi 18 hmang a ni a, Efesi 4:11-a chauh hin ‘pastor’ tia inlet a ni a, a danga chu berampu, beramhai enkoltu, kohran enkoltu tia inlet vong a nih. Hebrai trong chun berampu, beram chawmtu le enkoltu hi ‘ra’ah’ ti a ni a, chuong ang thu mal chu Thuthlung Hluiah voi 173 a um. Chuleiin, ‘pastor’ ti inkonaa ei hmang hi Latin trong Saptronga an haw, chu chu ei lo haw sawng pei a nih. Dannaranin, kohran tinin ‘pastor’ tia ei kohai hi ei sakhuo bieka rongbawlna sin thaw thei dinga tlin le tlaka kohranin a ngaihai le dan anga namnghetna a pekhai chu an nih.

Thu kharna

Reverend, pastor, tirko, evanzelis, upa, thuhriltu le a dang dang inkonahai hi hming hma amanih a hnunga title anga hmang hlak chi ning a ti? Hmang hlak chi lo ni sien la, a hmangtuin chu nina chu a chel sung chaua hmang ding ning a ti, an naw leh an chel naw hnung khoma la hmang thei zing a ni ding? Rongbawltu dinga namnghetna chang lo, amiruokchu sakhuo tieng inchukna dikri insang tak tak nei si, tiem hlaw tak tak sakhuo tieng lekhabu tam tak ziek tah le thu hril thiema hmingthang, mi inza phur haiin hming bulah “Reverend’ ziek thei an ti? Reverend ni ding hin ieng kualifikeson am a ngai a? Pastor le upa ni dingin mi ei namnghet hlak a, Reverend ni dingin mi ei namnghet hlak a ni? Reverend tia inziekhai hi tuin am inziek thei dingin phalna a pêk ning a ta? Phalna petu an um si naw chun mania Reverend nina inpe vong ei nina lai a um leiin hming hmaa mani thua Reverend lo inziekhai hi demin an title inpek chu ei hnawlpek thei el bik ding am a ni? Hieng naw khom hi zawna tam tak indon ding a um. Tuta zawna po khom hi don dinga chik taka ngaituotuhai chun ei thu laimu khel umzie hi hre chieng nghal an tih.

Hieng thila Kristienhai zui dinga Baibul tienga mi thiemhai tar lang rop chu a hmaa ei hril lang tah Mathai 23:5-12 a nih. Chu taka chun Isun, “An thaw taphot chu mi hmu dinga an thaw a nih. An bàn le an bawka an hrèn dè thubawm chu an suklien a, an trongtraina puon hmawr inbawk khom an suisei bok a; ruoi thrèna hmunah thrungna thra tak le sunagoga hai thrungna langsar dam, bazara mi chibai buk dam le mihaiin ‘Rabbi’ tia an ko dam chu an thlàkhlâ si a. Nangni ruok chu ‘Rabbi’ tiin inko naw ro, zirtirtu pakhat chauh in nei a, inrêngin unau in ni si a. Chun, hnuoia mi tu khom ‘pa’ ti naw ro. Pa pakhat in nei, vana mi chu. ‘Zirtirtu’ inti naw ro. Zirtirtu pakhat chauh in nei a, chu chu Krista a nih. Nangni laia a ropui tak chu in rongbawltu a ni ding a nih. Tu khom inngaihlu chu tlawm an ta, inngaitlawm taphot chu chawimawi ning an tih” tiin a hril. (February 16, 2008 Delhi)

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.