Halloween party ideas 2015

hmar-tawng-duhlien-tawngZiektu: L. Tlanthang Infimate, Parbung

Hmar hnam le Duhlien ṭawng ṭobul hi hei tarlang met ka tih. Ei pi-le-puhai chanchin hi a zieka kimlo thu le hla a anlo sak, ngaituona le suizuia hriet pei ani bawk. Hmar ṭawng laia mawi em em Duhlien ṭawng, Mizo ṭawng ei ti hi Mizoram-a chun ṭawng tlanglawn tak-ah anlo hmang ta bawk a nih.

Duhlien ṭawng ṭobul thurawn ka lakna le kalo hriet ve dânin, kum 1986 lai khan ka Pu H.K. Bawisuok piengna khuo hmu ngei dinga Mizoram ka van zinna-ah Serchhip khuo ânthawka Khawbung khuo pan dingin Jeep-in kan hei fe a, zân dar 1:00am vêlin Vanlaiphai kan tlunga, Khawbung khuo kan ban zo ta naw leiin Vânlaiphai-ah dâr 1:00am a kan tlung chun Mizo ṭawng an ti hi ka hmang ve ngai naw leiin Hmar ṭawngin ka ruol hai ka hang biek ri chu putar kum 80 bawr vêl chun alo hriet a, a kawt a hung hawng nghala "Tum ana Hmar ṭawng hmang chuh?" tia a hung indawn chun “Kei ka nih” ka ti le inruolin mi chibaiin ami kuo anruol nghâla. Putarpa chu a hming khawm indawn chuong loin an hnam hming kan dawn chawta. "Buongpui, Darngawn ka nih" tiin ami dawn a. Eh! Ka pa puhai, ka puhai inni chu ka tia, inphalam der loin Âr mi that dingin ka ngen nghâla. Zingkar chun Ârsa kan fâk tlâng a, Miizoram-a Hmar hai chanchin, Hmar Mizoram-a an lut dân chanchin le Mizo ṭawng hi Hmar ṭawng, Duhlien ṭawnga suok ani zie dâm ami hril a. Khawbung khuo chu Hmar hai sât ngei ani zie ami hril sa bawk.

Duhlien chanchin hang suilût inla. Hmar Lal Duhlien hi Tuosing a tusuon Khawlaisun naupa a ni a. Ama hi mi pieng danglam tak a nih. Duhlien a pa hin Ramsiel le Sazuksa naw chu a hme nuom ngai naw leiin a naupa hming chu Duhlien tiin a phuok pêk niin an hril. Duhlien hi mi hrât tak, Saihli thal kâp thiem em em a, a hming ânthang pha bawk a nih.

Zâmpui khuo-a an Lal laiin Dolukim a thla haiin Lal hran an nei naw leiin an Lalpa naunu inneitirin Maipawl khuo a chun Lal-in an sie ta a. Hieng hun lai hin Lushai Hill a hin a hming ânthang bêk bêk a, Duhlien Lal hre naw khawm an um meu nawh. Sâp hai, 1080 AD hnunga Mizoram hung lut hai khawm Duhlien Lal hre naw an um nawh tia hril a nih. Duhlien in Lal na hnuoia hin Lushai le Hmar, Sukte, Gângte le hnam chi hrang hrang an um khawm leiin ṭawng hrang hrang anhmang a, Duhlien hin a khuo-le-tui hai ṭawng chu a hmang thei vawng bawk leiin Duhlien ṭawng chu ṭawng tlanglawna hmangin Duhlien ṭawng ṭobul Mizo ṭawng ei ti hi a hung suok ta a nih.

Mizoram a hin Hmar, ei pi-le-puhai hi Lushai hai nêkin ei lo lut hmasa bawk. Hmar hai chanchin ziekna ei en chun Sinlung an hung suoksan khan tuta Burma ram Shân a hin hnînghnâr takin an um ti chu an hriet thei. Shân khuo an suoksan hin Kachin phai chu Kasang Valley an hung lut nawk ta peia, Kachin phai an suoksan hin Arunachal an hung luta, Arunachal anthawkin Kawl phai Khampat hmuna an hung cheng nawk ta pei a nih. Khampat hmuna hin Luopui Lal-in an ṭhung nawk a, Simtieng Lersi, Hmartieng Zingthlo hai chu Lal-in an inṭhung bawk. Kawl phai anthawkin Shan phai an hung luta, Shan phai lut lo po hai chu tlang hung thla peiin tuta Mizoram-ah an hung lut ta a nih. Mizoram a hin Hmar pi-le-puhai chu hung chengin sulhnung le khuo sat tamtak an hung nei ta a nih. Chuong hai chu hril seng naw mei nih.

Tiengthlei khuo a hin Hmar hai sulhnung le Sirte tlanga sunhlu an phun thlar hai le an tuikhur hai leh Hmar pi-le-pu haiin Ro an phum rukna ngei hai hmu theiin a um bawk. Chun, Rothai tlang hai Mizoram-a Hmar pi-le-puhai lo chengna hmun hai Biete, Ngurte, Khawzawl, Khawbung, Chawnchhim, Zote, Thiek, Hrangchalkawn, Lunglei, Laisawral, Champhai, Sungte tlang le Lawihmun khuo ei hang hril bik deu hai a hin Hmar Lal sikhawnthei an um a. Chuong hai chu Chawnhmang, Pamanga, Talentpa, Phunteha hai an nih. Hieng Lal hai hin ram lien tak tak anlo awp a, Aizawl biel, Lunglei biel, Chittagong Hill Tracts le Sylhet biel le Tripura ṭiu phai chen anlo awpa hril a nih.

Hmar Lal rengpui hnuoia hin Lal Rengte an um nawk a, chuong hai chu Tanhrila, Tuchhianga, Vawnzamang, Zamthangpui, Hmunsaia, Damlukim, Duhlien le Sibuta hai an nih. Sibuta khawm hi tlawngral khawtlang po po hi a Lalram niin an hril. Sibuta hi Lusei Rivunga Lal a nih an ti a, Hmar Rawite hai chun an pu an thlatu niin an hril ve thung. Hmar Saivate ruok chun an pu Sibuta a hringtu niin an hril ve thung. Mizoram-a Hmar pi-le-puhai an lo chengna le an loin Lalna hai le Hmar Duhlien ṭawng lo piengsuokna kalo hriet dan a nih.

Hmar ṭawng nisi Hmar ṭawnga ei ngai ta naw?

Hmar hnam a mi nisi Hmar hnam a ei ngai thei ta naw?

Hmar hnam ami nisi Hmar hnam a inngai ta lo hai Hmar ṭawng hmang nisi Hmar ṭawng hmang an nih ti inhre theilo hai hi iengtin am thawng ei ta?

(Parbung, October 15, 2013)

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.