Halloween party ideas 2015

L.KEIVOM By L.Keivom, Inpui Columnist

Thawnthu ziak duhna thlarauin mi tur a. Ka rilru kamkitu, thawnthu lo tla ve lah a changtu thuhmun ni si, an pan lam chu Mat leh Rialtui an sawi ang mai, a tawp dan phei chu a letling chiah a ni a. Pakhat chu ‘tragedy’-a tawpin, boralna thlalerah a vâk lut a, kum rei lo têah romei angin a zâm ral a. A pakhat zawk erawh ‘comedy’ niin, lawmna ni êngah a chuang lut a, hlimin a lêng ve thung a. A eng thawnthu chu nge dik zawk ang tih hre bik loin ka thlir tawn ka thlir tawn a. Tran lam ka nei a, trahna ni loin hlimna riin a thawnthu chu tawp se ka duh a ni. Mahse, ka tran lamho thlêk dan leh ke chheh dan chuan ‘tragedy’ a tin tlatin ka hre bawk si. Chuvangin, tun thleng hian ka thawnthu ziah tum chu ka la ziak tran lo a ni. A thawnthu ruangam tur chu i han thlir thuak teh ang.

July 15, 2500 A.D: Library of Congress, Capitol Hill, Washington DC. A trobul chhui chhuah tum tlangval pakhat, a hming Jou Richard Cayvom, mingo pangti ang pu tawh, hmai fangah erawh Monglian emaw Red Indian emaw thisen zungzam atranga lo kal ni ngei tura lang si chu Library of Congress-ah hian thruin ka hmu a. He Library hi khawvela library lian ber leh zau ber, a bilding chhuat innghahna thrut zawl ringawt pawh acre 64.6 a zau, 1980 chawhma bawr velah pawh khan lehkhabu maktaduai 130 aia tam, trawng hrang hrang 460 chuanga chhuah, an lehkhabu dah tlar zawng zawng chu zawm khawmin mel 532 (km 951 vel) a sei a ni dêr tawh a. Chumi atranga kum 500 hnua a ropui chho zêl dan tur chu mahni threuha hisap mai a thra zawk ang.

He tlangval hi engah nge Library of Congress-ah kher hian a trobul zawn chhuah tuma a kal le? A kal chhan kimchang zawk chu thawnthu ka ziak huna tan (ka ziak a nih ngai chuan) dah ila. Tunah chuan, a tawi theih ang berin sawi ila. He tlangval hriat phak ve chinah chuan an chhungkua mipa hmingah ‘Jou’ a tam êm êm bakah an hming tawpah an chi hming ‘Cayvom’ a telh vek a. Hei hi a chhan zawn chhuah a tum a ni. Hemi Library-ah hian kum 500 aia tam liam tawh khan mi pakhat L.Keivom intiin Zoram Khawvel tih bu hminga lehkhabu engemaw zat a ziak kawpite chu a dah tih computer atrangin a hai chhuak a. JOU leh ZO, CAYVOM leh KEIVOM tihte chu awmze thuhmun, ziak dan hrang mai em ni ang tih heng lekhabute atrang hian zawn chhuah a tum a ni.

Mahse, Zotrawng thiam ve si loin engtin nge a zawn chhuah tak ang? Computer khawl thluak hmangin zawn chhuah a tum a ni. Khawvela trawng awm zawng zawng, ziak ngeia lehkhabua an dah luh tawhte chu computer hmangin boruak zaiah dah luh vek a ni tawh a. Trawng bul atranga thu mal tin awmzia chhut chhuah theihna Computer Dictionary thra tak COMDIC an tih mai chu an siam chhuak tawh bawk a. Trawng rêng rêng lo chhuahna zungpui hriat tawh chuan eng kau pêng zel atranga lo chawr chhuak nge tih awlsam takin a chhui thei a. Chumi khawl hmang chuan kum 2500 AD a an Saptrong danglam tawh tak, MONDOLINGUA an tih, khawvelin trawng tlanglawna a hman chuan ZORAM KHAWVEL lehkhabute chu a lehlintir ang a, a chhiar ve mai dawn a ni.

Jou Richard Cayvom chuan a pi leh pute trobul, JOU chu ZO, CAYVOM chu KEIVOM tihna ngei a nihzia leh a chi hming lo chhuahna KEIVOM ZO chu Mizorama awm a nihzia awlsam takin a hmu chhuak nghal a. Hemi kailawn a zawh thlen thleng hian, ka thawnthu ziah tum hian harsatna a la tawk lo. Chumi hmun thianghlim, a pi leh pute lo chenna ram chu ke ngeia rap ve tura biakzina kal a tum atrang chiahin harsatna lian tak a tawk ta a ni. Chu chu a chhan enge ni ta ang? A biakzin tumna ram hmel chu a lan phîr tlat vang a ni. Hmêl khat chu thawnthua Maurawkela hmêl an sawi ai maha chhia a ni a; hmêl dang erawh chu hmêl thratna dila Maurawkela a inbual hnua a hmêl thrat ang mai a ni ve thung. Chumi bakah chuan Aladin Khawnvar an sawi ai maha thra zawk, thiltihtheihna khuang mak tak, ‘Zawng khuang’ a la neih lehnghal!

Hmêl pakhat chu i han thlir hmasa phawt teh ang. Jou Richard Cayvom chuan a pi leh pute chenna ram ni thrina sawi chu map-ah a han zawng a, a hming a hmu zo ta rêng rêng lo. Sinai tlang, ro leh filh ang maiin, chung lai tlangram chu thlaler hmun, mi rauhsan hnu ram lo chang tawhin, ZO DESERT (ZO THLALER) tiin map-ah chuan a chuang a. Lui kam hnawng leh hmun hlui threnkhata khaw awmte hming zawng zawng deuhthaw chu ‘PUR” emaw “MYO’# emawin a tawp vek a. Kum 500 liam tawha map nen a han en khin chuan ram hming leh khaw hming pangngai la pu reng chu tlêmtè chauh hmuh tur a awm tawh a. Aizawl chu Aipur, Lunglei chu Patharpur, Halkha chu Hakawa, Falam chu Falamyo leh Tiddim chu Chinmyo an lo ni ta daih mai! Khaw nge a mihring cheng hmasate kha an awm tak? An ram thing leh mau kit fai vek a, mahni leh mahni inhal ral a, ruahtuiin a ram a bawikawt hnua thlaler ram ro leh filh a lo chan tak hnu, mahni leh mahni an inrawk ram hnu khan khawnge an riral tak? Kawrapson chirhdupah an pil bo ta vek em ni ang? Nge, an nghawnga hlîngtute khan bawih-ah hruaiin an sa an phuntir ta vek zawk? He thawnthu tawpna hmel hi a durin a chhia a ni.

Pakhat zawk erawh hmel danglamna tlanga chuang a ni thung. Cayvom chuan tourist map hlai pui chu a han pharh a. A pi leh pute chenna ram chu khawvela ram hring nuam ‘Green Belt’ tlêm la awm chhun zinga pakhat, hmun tin atranga chawlhzina lo kal tourist-ho fuan khawmna hmun pakhat a ni. Khawvelin hma a sawn zel rualin ram zau tak tak inhlawm khawma sorkarna siam aiin khawvel sorkar pakhat chauh a awm tawh a. Chumi hnuaiah chuan hman laia Grik-ho inrelbawl dan ‘City State’ ang deuh hlekin, ram bung tin chu an awm tawh a; inkal pawhna hmanrua changkangin a chak tawh a, eng hmun pawh ni khata thlen phak lohna a awm tawh lo a; passport leh visa a trûl tawh hek lo. Mi tinin an taksaah chhinchhiahna an pu a, chu chu an nihna hriltu, an passport leh identity card (ID) a ni. Heng lai hmun pawh hi JOULAND CANTON tih a ni a, map-ah pawh chutiang chuan a chuang a ni.

Mahni an indan hnua an hruaitu Selesih I, Selesih II leh Selesih III te hun chhungin kawrapson zawng zawng an then fai bakah an ram hausakna hnâr ber ruahtui tla leh lui hnâr zawng zawng chu a thlawna luan raltir mai tawh loin, an lui leh ruam zawng zawng deuhthaw chu an khuap a, dil mawi tak takah an chantir bâkah kawlphetha siamna khawl an bun thluah a. Kawlphetha an hman sen loh zawng pawnah an hralh chhuak a, an sum hnârpui ber zinga pakhat a ni. JOULAND CANTON zawng zawng chu thing hlu chi tinreng, hun bi kima pâr leh rah thrin chiin a khat a. Chung ngaw bukah chuan sava tinreng an lawi a; a hnuai thel hunah chuan ramsa tinreng an tla khawm a. Lui an khuap zawng zawng chu dil mawi tak, tuia infiamna leh chen hlimna hmun nuam a nih bakah sangha kulhpui a ni a. Hmun ruak leh remchang apiangah kawlphetha hmangin, fùr leh thrâl duh hun huna thlai leh pangpar mawi tak tak chin theihna ‘Green-house’ an siam thluah a. Chhuan chhama mei alh en a awm tawh lo a, kontrawl buhfai hming pawh an hre tawh hek lo. Tui chhama hawi hil aiin khawvel hmun hrang hrangah an ‘fiaratui’ thiang chu an thawn chhuak ve tawh zawk a ni.

Ka thawnthu ziak tum hi ziak ve dawn ni ta langin, engti zawngin nge i tawptir dawn? Duhthusam ringawt zuia a thawnthu i kalpui chuan ‘comedy’-in i tawptir ve duh ngei ka ring. Mahse, i thawnthu chuan thudik a zawl si loh chuan hlutna a nei lo ang. Chîk takin bih langin, kan rilru puthmang, kan mizia leh nungchang tlangpui leh kan khawsak duh dan hian a eng hmêl zawk nge hrin chhuaha i rin? Tuna a tak ngeia kan nuna kan ram leh hnam hlim thla kan ziak lai mêk hmel hi zawng a dur a, lungngaihna no a dawm a, sa seh kawr tret tak hain saiip puan a veng a, a chalah “Hnam ral tur’ tih leh a hnungzângah hawrawppuiin “Kawrapson kansar leh AIDS vei” tih a inziak a ni. Bawih nihna thirkawl an buntirna kut leh ke hmawrte pawh phâr hriin a ei hek huam tawh niin a lang. Mahse, chu chu hemi thawnthu tawpna hmêl tur chuan kan duh si lo a ni. Enge kan tih tak ang?

Kan thawnthu kal ta, kal mêk leh kal zêl tur hi Zofate zawng zawngin kan nuna kan ziah threuh a nih tlat si avangin i ziak fimkhur ang u. Finna leh remhriatnaa thuamin, huaisenna lukhum khumtirin, dikna, rinawmna leh tumruhna phaw haktirin, inhmangaih tawnna thinlung leh inthurualna leh inzawmkhawmna rilru puttirin, taihmakna leh tuarchhelna pheikhawk buntirin, thil siam thiamna leh zai zap thiamna kut i vuahsak ang u. Israelho chuan an thlahtu Abrahaman Hit mi Efrona hnen atranga ram a leisak Hebron khuaa awm, an thlahtu ram lei hmasak ber, rikawt ngeia awm (Gen.23) chu kum 4000 a vei hnu pawhin an la luah reng asin. Israelho dinhmun hial pawh chhuhsak tuma ramtrangho Zofate hian tun atranga kum 500 hnuah

Kan Zo tlang ram hi chhawrpial rûn i iang e,

Hal lo ten lungruala dar ang kan lenna

tiin kan la sa ve reng ang em? Chu chu zawhna chhan har tak, kan thawnthu ziak tum thu laimu inthlunna chu a ni.


* Originally written at Milan, May 9, 1993.

# ‘Pur’ leh ‘Myo’ chu khua tihna v eve, a hmasa hi Vai trong, a hnuhnung hi Kawl trong a ni.

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.