Lalpaa Innghat

By Pu Zarzolien Keivom

Mihriem ringsana nei nekin, Lalpa a innghat a thra lem.Lalhai ringsana nei nekin, Lalpa a innghat a thra lem. Sam. 118:8-9.

A hmasain ringsan ti le innghat ti hi la zuk hril vak inla, ‘Ringsan’ ei ti pha chun thil pakhat tak an naw leh, tu tak amanih ringsana neia thaw tlang a ni a, ‘innghat’ chu mani hratna le theina po po leh ei ringzo tak kuoma inpek lut le ei inpek lutna pa ti dán dàna hringa khawsa ti inla, ei thu hril tum leh inmil tak dingin ka ring. Pathien ka ringsan a, iengkim a kutah ka’n nghat top el a nih ei ti hin, mani insie kieng a, kut hmasui a, Pathien thil thaw ding kha saku ser ra nghaka lo nghak el ding tina ni loin, “I hratna hin fe la, Israelhai chu Midianhai kuta inthokin va sansuok rawh. Ka tir che an naw maw?” ti a ni lem (Roreltuhai.6:14). Pathien thupek anga a thaw leiin Gideon khan hnèna a chang thei chau a nih ti le eini senga um Baal maicham chu sukchim vong a, Asera lem phûr thluk naw chun hnèna chang thei a ni nawh ti hi hriet tlat ding a nih.

Ei Lalpa Isu ngei khom kha hi khawvela a hung lai khan a pa kha ringsan chaua a hmang ni loin innghatnain a nei a, Getsemani huona a trongtrai khom khan “Pa, rem i ti chun hi no hi mi la sonpek rawh, sienkhom keima thu ni loin nangma thu ni lem raw seh”a ti a ni kha (Luka.22:42). A trongchàng làkna chu ‘Ka Pa’ ti a ni vong. Eini khom Pathien hi ringsan chaua hmang loin ei iengkima iengkim a ni ang hrimin innghatnaa hmangin, Pathien hming hi trongchàng làknain hmang hlak inla nuom a um, Isu boin thaw thei ei nei si naw a. (Johan 15:5).

An ti an nawm, pa pakhat chu sa hro hme suong a tum a, meiah a raw a. Tapphel tlanga sa hro a hang vuok por vel lai chun, a naupa chun phûr deu hin “Pa, Pathienin rem a ti chun sa ei hme ding a ni maw?” a hang ti a. A pa chun inti thei deu hin “Pathienin rem ti naw sienkhom ei hme tho tho ding a nih” a ta. Tham lo deu ni awm takin sa hro chu a hang vuok nawk a. A vuok pil hlau el a, sa hro chu an hleng dai a, an bula ui lo bok chun a hap thoi a, Sura dit naw Nahaiin ka lak ti ni awm fahranin a tlanpui daih el ta a. A naupa hin a pa nekin Pathien thilthawtheizie le innghatna tlak a nizie a hriet chieng lem dai ni’n an lang. Lalpaa innghattu chu Zion tlang sukhning ruol lo, kumkhaw dai ang a nih ti le, Jerusalem khawpui chu tlângin a’n huol vel angin Lalpa chun a mihai chu tuta le chatuon chenin an huol vel zing hlak a ni thu a mi hril (Sam.125:1&2).

David-in a pa beram a veng laia sakeibaknei le savom dam beram lak tuma an hung chang khan tleirawl ta ding chun hnè chi an ni nawh ti kha chu inhmai naw nih. Sienkhom Pathien hi bèl tlak le innghatna tlak a nih ti a hriet chieng leiin kutlawngin a lo bei a, a ringsan pa zarin hnèna a chang hlak a ni kha. Chuong ang bokin, chinte a nia inthoka raldo lo inchuk thiem le ralhrang Goliat khom kha Lalpa Israel Pathien bok kha nghaisana neiin, saihli le choin a bei a, a let thal der a ni kha. Lal tu khom sipai hau lei ringota insandam thei an um naw a; mi ralhrang khom a hrat lei elin a’n sandam thei bik bok naw a; sakor chu indo nia dinga buotsai ni sien khom hnena chu Lalpa ta a ni lem si ti thu ei Pathien thuin a mi hril a nih (Sam.33:16-17;Thuvarhai.21:31).

Ringsan tlak le innghatna tlak Pathien neitu ei ni bik hi chu ei vangneiin lawm a va hang um char char ngei de aw! “I um dan ding lampui chu Lalpaa chun innghat tlat la, ama chu ring nghet tlat la, hieng hin thawpek a ti che: I felzie zing nisa suok angin hung invar suoktir a ta, i ngirhmun indikzie khom sunchang ang elin invar suoktir a tih (Sam.37:5-6). Lalpa chu inpakin um raw se.

Mihriem a tunga ngir tu khom hi ringsana nei tlak le innghatna tlak pakhat khom an um nawh ti Filistinhai suongtolawi Goliat le a mi le sahai chunga thil tlunga inthok khom khan chieng takin a’n lang. Khawvela mi ropui Alexander The Great khom innghatna tlak a ni bik nawh. Ram tam tak rûnin hnè sien khom, Pathien thil siem laia chin pawl tak thokangin a hang rùn ve zet chun a rosum sie khawl le a ram lak hai po po khan an san him thei nawh. Mi rorum le tawrota hril Hitler le a sangawi zawnpui Hirohito, khawvel rambung inzat sem tumtuhai khom kha bèl tlak an ni bik chuong nawh; anni intlawm theitu lal dang an um nawk pei tho. Leihnuoi le a sunga umhai, khawvel le a sunga chenghai a renga neitupa Lalpa Pathien chauh hi ring tlak le innghatna tlak chu a nih.

Pathiena innghat tlat Hebrai tlangval pathumhai chanchin tlawmte la hang zep sa vak ei tih. Babulon lal Nebukadnezzarin Dura phaizawlah rangkachak milim lien tak a’n din a. Milim inhlan nia thrang dingin a lalna hnuoia mi ram bung hrang hranga lal tenauhai le a ram sunga mi chi tin le hnam tin, a chin a lien a fiel khawm tawl a. Tlangsamhai chun inring takin, “Aw hnam tina mi, mi tina mi le trong tina mihai, hi hi in thaw dinga thupek chu a nih: Tawtawrawt le rimawi tinreng ri in hriet pha leh rangkachak milim hmaah bokkhupin chibai in buk ding a nih. Tu khom chuong anga thaw naw chu meipuiah pei ni nghal an tih” tiin an insam a. Rimawi chi tinreng ri an hriet chun mi po po chu milim hmaah chun an bokkhup a, chibai an buk a. Chuong lai chun Kaldai mi threnkhat chu a hma tieng an hung a, Juda tlangval pathumin milim chibai an buk ve naw thu chuh lal Nebukadnezzar kuomah an hung intlun a. Lal chu nasa takin a lungsen a, “Nangni Sadrak, Mesak le Abednago hai, ka pathienhai rong bawl nuom loa, ka rangkachak milim indin khom chibai inbuk nuom naw thu an hril hi thudik a ni? Tu hin tawtawrawt le thil rimawi tinreng an ri pha bokkhupa chibai in buk naw chun rawtuina meipuia pei lut ni nghal in tih, Ka kuta inthoka san suok ding cheu chu ieng pathien tak am ni tang a ta? tiin a hril tawl a.

Sadrak, Mesak le Abednago chun lal kuomah, “Aw Nebukadnezzar, hi thua hin i hmaah kan inhril hlip khom a ngai der nawh. Kan Pathien, a rong kan bawl hlak chun meipuia inthokin a mi san suok thei a, i kuta inthok khomin aw laltak, ama chun mi san suok el a tih. Chuong chu a ni naw a lo ni khomin, aw laltak, i pathienhai rong chu bawl nawng kan ta , i rangkachak milim indin khom chibai buk nawng kan tih ti hi i hriet kan nuom” tiin an don a. An va hang huoisen lawm lawm de aw! Huoisen ngei naw ni hai am, an ring Lalpa chu hnuoi le van Lal, pathienhai Pathien, ring tlak le innghatna tlak Pathien a nih ti an hriet chieng ema a ni chu teh.

An leh eini ring Pathien chu ieng ang Pathien am ni veng a ta ? Innghatna tlak le ring tlak Pathien a ni ve chie am? Hi thil hi ngaituo chieng nawkzuol inla nuom a um. Mi pakhat chu a ruolhai kuomah “Saipiin on tuan ke pop mai a” a ti a. A ruolhai chun “ Anleh i la dam a” an hang ti chun, ama inthok vak chun” “Mi gennaa ka thei a hi’ a tisan dai el. Ei Pathien ring ve dan le ei innghat ve dan hi mi hrilnaa ei hriet ve mei mei dam a lo ni ve pal el rawm, inen fieng ei tiu.

Sadrak, Mesak le Abednago hai chu an khuop hlawm top top a, meipui inhlap puot puota chun an deng lut a. Meipuia peitu sipaihai chu meiin a kang hlum a, meipuia an pei, Pathien hming inphat neka thi thlang lemtu tlangval pathumhai ruok chu an innghatna pa leh meipui inhlap puot puot kara chun “I umna chu chatuon lawmna an chang hlak” ti hla sak ni awm takin, nâ hre der loin invak kuol vel el a nih.

( Keivom Run, February 25, 2011 Greater Noida)