Ar, Superman, Ben10 le Politics

 

Ziektu: David Buhril

 

Ko khom nghak hman loin ei inhawi inhma taluo. Shakespeare-in lemchang ei nizie a hril dam kha chu ei ngaituo hman naw a ni tak. Ei lemchang hin Tuolte vanglaia an khuongpui lien tak vuok kha a hoi tah hmel khop el: Thawtranni'n an vuok a, Inrinni'n 'duk' a ti chauh. A’n rik hun ding nghaka lu lo inhai buoi, dep dei ngai an tam bakah trong invet, thu ngainuom um lo ngaithlak ding a tam sawt hle. “Ka pu chu” an hang ti tawl seng lem chun fahra inngaisiet ang hlolin an mi sie hran ve tho a nih. Buthleng pur an tam taluo leia bàr ding hlek khom an mai fuk naw trèp ang a nih. Tuhai sakor leh tawlailir inkei mat thei ta lo khom ei hoina chin a um. Lung a sun hàng chàng a tam bok. Ka tarpupa Lalumpui Pulamte trongkam takin, “A thei naw thret a nih” ti naw chu hril belsa ding a la um hman nawh.

 

Inhma taluo ei ti le inzom chun, tulai hnai deua khawvela tlan hrât tak, Michael Bolt, chu an tlan inelnaah an tlan hun ding an hmet puok hmain a lo tlan tran der tah leiin inelnaa thrang thei lo dingin a chungthu an rel zui chu a ni kha tie! “Ei tran inhma taluo a, sum le puon, tha le zung ei lo seng treuh hman ta a” ti pawl khom ei um nuol tah. Pu Selkai Hrangchal, Tipaimukh biela kandidet ve dingin, “Chuonghai chun election conduct rules khom an bawsiet inhma taluo an nawm a ni?” tia a hril kha ngaituo tham a tling hrim a nih. Tu amani khom a tho inhma taluo a, tho hun a bawsiet a nih an ti ve tho kha tie. Mipui lai lem chu thil thra thaw inti deua ngaia tlangsampui chi chu ni dingin a’n lang nawh. Ei hrat tawl talaw leia ei inhma taluo am a ni ding? Inhma taluo leia ei thawsuol leh poi tawk khom inzawt seng a ni ta naw el thei. Tu amani bok khom kha a tho inhma taluo leia sunnithlak a zal zur nawk thu khom ei hriet ve tho kha tie. Inhma chu thil thra a ni lai zingin a hun tak chu a ni hmel nawh. Ar khom a khuong hmaa voi thum neka tam hiel lo inphat hman pawl khom tam zàk tang ei tih. Thiem deuin, “A thawtuhai zaizirin ei chàng ve el naw'n” ei ti zal bok. Nasa chu ei nasa!

 

Anachu, bawm sunga lekha an tiem zo phat chu a tam lem ei ko trûl ta naw ni a; inhawi thei sunhai khom ei kel rawl suok rakin ko inla khom ei ko hmaa an inhawi hun bak kha chuh inhawi trulna ding dang um ta naw nih. Hi hun hi mipui inlal hun le hlut hun a nih ti ei hriet seng laiin, ei hlutna hi ieng am ei inchangtir ding ti chu ei kuta rawng an tat kai hma ngeiin ngaituo fel inla nuom a um. Tuhai thaw dan amani ang deuin, an ramah Dam an hung bawl tran a, sin an hmu takduoiin tiin pahai chun an nau nuhmeihai chu vai contractor le thuneituhai zalpui ding leh a sela an hme dinga an inhlan daih ang khan chu che naw hram inla. Inphal khom hi a taluo a um ve tho. Thil po po zor thei a ni lai zingin thil po po zor a thieng nawh ti chu ei lekhabu dum intrawmah a bung le châng thliek thei dingin chuong naw sienla khom, ei thaw dan thring dan hi a sawt ta bek bek el bakah ei thaw dan hi a thring sawt ta bok chu a nih. Ei lekhabu dumah bok hlu lutin um naw sienla khom âr that dan chi khat chauh a ni nawh ti chu âr la that ngai dêr lo hai khomin hre tawl ei tih. Ei hun tong enin, kum tling ta phot chu âr vai neiin an mi ngai vong ta a. Ei àr vaihai bu pe dinga pasalthra hung pèn suokhai hi an poimaw ruol ruolin, chi hrang hranga ei àr vaihai ei inthattir rêk vong chu a remchang zom ta naw ding a nih ti chu puong suok a hun tah.

 

Ei pansak, panthlanghai ei en chun, an âr chauh ni loin, vok, bawng, kel, beram le ran dang dang an vai lo chen chen, an siel tehlemhai hming chen sâmin, âr ni awm taka ziek lutin ngirhmun an inchu tawp thei nawh. Eini hlak chu, ei âr vai ngawi ngawihai ngei khom indik taka ziek luta, insukpung nachang khom ei la hriet nawh. A la’n hma taluo ei ti lei am a ni ding? Ei inhman naw lei am, annawleh ei tum naw lei hrim hrim ti hi ei inngaituo tlang a trûl. Iengkim hin hun bi a nei angin, thaw a trûl huna thaw le inhman a hun phaa inhman a ngai. Tlawmngaina insang tak insuoa inziek lut sin hi a hun tiem inhnûk hmaa sinpuia nei hmasa lem ding a nih. A thaw huna naw chu tlawmngai insuo rak inla khom a trangkai nawh, thaw thei a ni naw leiin. Chuong lai zing chun, ei bawng, vok, beram, kel le siel amani hai ruok chu mi thaw ve dan ti lei ringotin âr-ah inchangtir ve chuong naw inla. Chuong anga mi thaw dan indik loa ei hriet thaw ve chuh Chanchin Thra le kum za zet intlona hlapui sak theia inngaihai nina leh inmil thei naw nih. Hratna po po hi indikna a kop met si naw chun, indikna a tlo tak ding a ni phat leh, chu hratna chu ei ta a lo ni hlak a nih ti ding khomin khêla hratna, hratna tehlem chu dit a um chuong nawh.

 

Âr bu pe dinga tlawmngaia hung intlarhai leh âr vaituhai po po khomin inchawk le inzor thrang loin ei ârhai an khuong inruol dan ding le chu khuong ri chuh ei hriet phata a ruola ei tho harpui dan ding mawl chu fumfe meta ngaituo a hun lai tak a nih. Ka âr chu broiler, coiler, layer annawleh local a nih tia man dang dang insak hun kha suktawp ta thut inla chu a hnamin ei hmu le ei hriet thei senga thilmak le danglam ei thaw thei hnai tak a ni ding a nih.

 

Ei hnamin thilmak le thil danglam ei hmu ta nawna chu a sawt ta tho an naw am a ni? Hmu châk khom a um ta chu tie. Ei phù ve ta tho naw maw? Thilmak le thil danglam chu midang amani, mikhuol le vana inthrunghai thaw ding chauha ei ngai sung chu ei sik phakin a um ngai naw ding a nih ti chu chieng takmeuin chiengpui ta inla chu lekhabu duma bung le changhai khom hin ei ta dingin kawk nei met a tih. Ar zong an hung inhma taluo a, âr khom a khuong hman hmaa voi thum neka tam ei lo inzor hman ta lem chun, thruoihruoi, kotkhar vengtu Peter khomin, pielral ei tlung pal a ni khomin, van ram kotkhara chuh a min luttir ngam hliek chuong ring a um nawh.

 

Taichiat vong an mi sawn leia an mi’n chuktuotir zing a ni chun a tuortu ding chu mi dang ni hlek loin ei ni bok ei ni tho ding a ni leiin, ar thluok neka lien lem koltu ei lo nina zar ringot khom chu hmang thiem inla, ar that dan sawmnga neka tam hrie intihai khomin law ngaina mi hre ta naw hai sien nuom a um tah.

 

A år ei hril leh, 'r' lam thei lohai lem chun 'Hmar' ti khom an lam indik thei naw top ding a ni karah, an mi hmangai zui ding lem chu ziekin um naw sienla khom ring ding a ni nawzie ei tonhrieta inthokin pom naw ngam naw mei nih. An bei hlek suktlak hril vung hlak hai sien khom, ei khop le tlaipuina ding chîte a um nawh. Mi tlawmte phing inbêlpuina chu a ni rawi mawh. A hun taka thudik hretuhai trong ngam naw hih khawvelin a lo sietpui reng a nih. Judahai suknomnat an ni lai khan 'German Church' intihaiin thudik trana rawl an insuo ngam naw leiin hringna maktaduoi tam sansuok thei ding ngirhmunah um de hai sienla khom, Hitler tawrotna kutin hringna maktaduoi tam a fen liem lem a ni khah! Thudik hre sia trong ngam lohai le khêl hrilhai inkar chu a hla ngai nawh. Thudik le khêl inkara chêng chu a hadam ngai nawh.

 

Ka naupa dingin ama le ama 'Superman' annawleh 'Ben10' insawnin, thaw thei fûta inngai chang a nei hlak. A’n ringzonaa inthokin a hrat pangngai neka a hratpui lem hun chu a tam ve tho a nih. “Change” an ti am a nih “MLA danglam” an ti amani hai chu âr zongtuhai phur suok ding chauh ni loin, eini, nang le kei, âr vai hai leh kut rong kai ding hai hin a bul ei siem tran ding a ni lem leiin, chu thilmak le thil danglam thawtu ding ei siem dinghai ei thlang hun chu a hung tlung nawk ding a ni tah. Chuong ei mi sor dinghai chun kum nga chauh an thlir a; eini ruok chu chu neka hun sei lem le var le daidaw hmu pei tumhai ei ni tlat leiin, ei thaw dan hi sukdanglam dep ta inla, dam ei tih. Tu hi ei sor dinghai hun ni loin, ei sor ding thlang dinga ei inbuotsai hun chu a nih. Hi hun hi nuom nuoma ei sor dinghaiin an mi chingchivet hun ni loin, eini âr vaitu, Superman le Ben10 hai hun chu a nih.