Halloween party ideas 2015

Chang thlang: I thu hi ka kehai ta dinga khswnvar, ka lampuia dinga var a nih. Inpakna Hla ,119:105 (Bible Society of India)

By Prof Lal Dena

Bible chel tlat rawh,
Bible chel tlat rawh;
Bible hi ei thuoitu meivar a nih.

Bible Sunday hi Mary Jones hrietzingnain Kristien khawvel pumpuiin kum 1910-a inthawk khan December chawlni hmasa taka an lo hmang tan tah a. Eini lai ruok chu iengtik hun khan am hi hun pawimaw hi ei lo hmang tan vea ti ei hriet chieng nawh. Chu chu a pawimaw tak a nih nawh a; a pawimaw lem chu - iengleia Bible Sunday hi Mary Jones hrietzingnaa inser am a nih ti le Mary Jones tum a niha ti hai hi an ni lem.

Mary Jones hi Welsh sungkuo rethei tak December 16, 1784-a pieng a nih a. A pa chu Jacob Jones a nih a, puonkhawngtu sin thaw hlak a nih. A nu hming khawm Mary Jones tho a nih. A nu le pahai hi Welsh Calvinistic Methodist Kohran an nih. Hi Kohran hin ram dang danga misawnari tira rawngbawl dingin Welsh Calvinistic Methodist Foreign Mission Society (WCMFMS) a lo indin a, an misawnarihai chu Mizoram le Meghalaya chena khawm rawng an hung bawl a; chu zar chu eini rawi khawma ei lo zo ve phak a nih.
Hun sawt naw te hnungin Mary chu a pa’n a thisan a, a nu hmeithai leh inrieng tak le harsa takin an khawsa tan a. An khuo tak hi Cader Idris tlang bul. Llanfihangel-y-pennant, Merioneth, Gwynedd (North Wales) laia um a nih. Khuo chite hmun kilkhawr a ni leiin, vawisun chen khawm hin mobile reception khawm a chau hlein an hril.  

Rev Thomas Charles, Bala-a um chun miretheihai ta dingin circulating school (sikul fe kuol) an din a, chutaka chun Mary Jones khawma ziek le tiem a lo inchuk a, amiruokchu insung retheina leiin an chuk sang theih nawh.

 Kum 8 mi a nih chauh a, a piengthara inthawkin Mary Jones hin Bible tiem chakna le mawrna dang ruol lo a hung nei tan a. An khuonah hlak Bible tiem ding a um si naw leiin, an khuoa inthawka mel 2-a hla Penybreniau Mawr farmhouse-a Bible tiem dingin kar tin kum 6 sung ke lawngin a fe hlak. Ama puol ngeia Bible inchawka tiem chu a duthusam lien tak a nih. Khuoi dam vaiin, khuoizu a zawrnaa inthawkin kum 6 sung shilling 17 an khawl chun Bible chu an chawk thei ve tah a nih. Sienkhawm Mary Jones-hai khuoa inthawka Bible inchawk theina hnai tak chu Bala (Mid Wales) khawpui mel 28-a hla a nih. Kum 1982-a Wales-a kan zin tumin Bala khawpuia Pi Tei (Gwen Rees Roberts) le Pi Hlimi (Gwen Evans) hmu dingin ka umna National Library of Wales,Aberyswyth-a inthawkin Theological student Richard Pooley-in a mi va fepui a. Pi Hlim-in dal zeu le kelsa chartangin a lo suonga, Duhlien tawngin tawngtaina an mi’n neihtir zoin sunbu chu tlai takin    kan fak tah a nih.                  

Mary Jones chu kum 15 a ni kum 1800-in an khuo Llanfihangel-y-pennant maksanin Inringni’n Bala-a Rev Thomas Charles Biekinah Pathienni tuk sacrament kil hman ngei ding le Bible inchaw dingin ke lawngin muol tin tlang tin, ruom le lohai fe tlangin zan khawvara lawnin Bala chu a tlung tah a nih. Hi ni le zana Mary Jones thafan dan ding le a pheikhai zang dan ding mawl hi suongtuo thiem an tak; a ke kham le sawl khawm hre fu naw nih.

Mary Jones-in Bible an chawk dan hi hril dan pahni a um a. Hril dana pakhata chun Rev Thomas Charles-in Welsh Bible kawl a lo neih tah nawh a, a um sun khawm huollawksa vawng a ni thu Mary Jones-in a heih hriet chun, a tap hlawl el! Rev Charles-in a lunginsiet taluo leiin mi dang ta dinga pakhat a la sie chu Mary Jones an chawktir ta a nih.  Hril dan pahnina chun Mary Jones chu ni hnu sung la nghak dingin hrilin a um a; ni hnungah chun ama ta ding le a sunghai ta ding khawm an chawk tia hril a ni bawk. Kum 1982-a Bala ka sir tumin Thomas Charles Biekinah glass frame sungah “Mary Jones Bible” tia an mi kawk hmu kha, an lo sawn ta mani ding tuhin British and Foreign Bible Society’s Archives, Cambridge University Library-ah sie a lo nih lem tah. Mary Jones-hai sung Bible pakhat dang chu tuhin National Library of Wales, Aberstwyth-ah sie a nih bawk. Hi library-ah hin thla 2 deuh thaw ka um nghe nghe.

Mary Jones chu Bryn-crug-ah puonkhawngtu Thomas Lewis leh an inneih a. Kum 80 damin, khuo hmuh theih ta loin December ni 28, 1864-ah a Lalpa kuomah a lo chawl tah; a ruong  chu Bryn-crug Calvinistic Methodist Chapel thlan muolah phum a lo ni tah. A lungdawhah chun hienghin an ziek:”IN MEMORY OF MARY JONES, WHO IN THE YEAR 1800, AT THE AGE OF 16 WALKED FROM HERE TO BALA, TO PROCURE FROM THE REVD THOMAS CHARLES,B.A. A COPY OF THE WELSH BIBLE. THIS INCIDENT WAS THE OCCASION OF THE FORMATION OF THE BRITISH AND FOREIGN BIBLE SOCIETY. ERECTED BY THE SUNDAY SCHOOLS OF MERIONETH”. Hi hi Welsh tawng khawmin ziek a nih bawk.

Mary Jones nunin Kristien khawvel a nghawng dan le a nuna inthawka nang le keiin inchuk ding ei neih thenkhat zuk la suok ei tih.

1.British and Foreign Bible Society Indin (BFBS): Mary Jones-in Bible a ngainatna ra suok pakhat chu British and Foreign Bible Society indin a nih. Rev Thomas Charles chun Mary Jones ang bawka Pathien thua dangchar mirethei Bible tiem chak si Wales rama mi iengzat khieu am an um ding, iem thaw thang a ta ti a ngaituo tan a. Council of the Religiuos Tract Society kuomah chun Wales ram ta dinga Bible suttu le semdartu ding society thar indin a rawt tah a. Chu lai huna thuoitu hmingthang John Hughes chun hieng hin a dawn a:”Wales ram ta ding chauh maw! United Kingdom ram pumpui le khawcel pumpui ta ding khawm tie!” Chuongchun kum 1804 khan British and Foreign Bible Society chu indin a lo ni tah. India ram chu British rorelna hnuoia inthawka a hung zalen hnung chun Bible Society of India (BSI) khawm a hranin a hung ngir tah a. BSI hin tawng iengzatin am Bible a sut tah a? Bible Society hin ram hran hran 200 chuong zeta Bible suta rawngbawlna a lo neih tah a nih. Nang le keiin Bible man tlawmtein ei lo neih theih pha tah a nih hi. Lalpa chu inpakin um raw se.

Lal Dena Bala Lake bulah; Lal Dena leh Pi Teii-hai
2.Bible thawn dar: Mary Jones-in ama puola Bible a neih el hi dittawk loin, ama ang bawka Wales rama mi retheihai le ram dang dangah chen khawm Bible thawndawk chu an vawih em em a. A sum hmusuoka inthawka a ngamtawk Bible Society rawngbawlna sinah a pek zing hlak a. BFBS indin kum 50-na lawmna kum 1854-a an neih tum lem chun China rama Thuthlung Thar makteduoi thawnna dinga special collection an lakkhawm zatve chu Mary Jones-in a thaw tia hril a nih nghe nghe. A va ropui de! Entawn tlak a va ni de! Eini’n Bible ei neih hi dittawk el loin, a la neih ve naw hai ta dinga thaw hi ei bat a nih.

3.Bible tiem taimakna nun: A chunga ei hril ta ang khin Mary Jones chu kum 6 sung kar tin mel 2-a hla Penybreniau Mawr khuoah Bible tiemin a fe hlak ei tih kha. Ama puola Bible a neih hnungin a dam sungin Bible hi vel 4 a tiem suok. Eini lai khawm Bible pumpui vawi iemani zat tiemsuok ei tam tah ring a um. Kei hi vawikhat khawm Bible la tiemsuok lo ka nih a. Mary Jones chanchin ka hang hrietthar nawka inthawk hin chona lien tak a mi pek a. Vawikhat bek chu Bible tiemsuok ve dingin thutlukna ka siem ve an tah. Eini rawi tam tak chu: “Dumbawm chawi ding hemil leh, la nawk ngei nei. Bible chawi ding hemil leh, la kit ngai lo” ti pawla mi deuh vawng ei nih. Mary Jones angin Bible tiem hi thlada nawng ei tiu

4.Mary Jones Hniekhnung (Mary Jones Walk): Mary Jones-in an khuo Llanfihangel-y-pennant-a inthawka Bala pana a heih pensuok kha khawvelin la lungkham a tih ti ngaituo phak kher naw nih. Amiruokchu, kum 2000-a Mary Jones Walk Bicentenary lawmnaa hmang hman dingin, Bible Society chun Mary Thomas chu Mary Jones lampui hraw suihsuok dingin an ruot tah a. Mary Thomas chun Mary Jones-hai khuoa Mrs Margaret Rees, nu chinchang hrie, Church Warden le Lecturer kum tam tak lo thaw tah, a hun laia ‘a mine of information’ (hrietna hnar) ti hiela hriet chu rawnin MARY JONES WALK ti a lo  buotsaih tah a.

Llanfihangel le Bala khawpui kara lampui, ruom, muol, tlang, lo, vadungte, dil le khuohai an hming ziek dapin a ram lim leh siemin kum 1999 April thla khan Presbyterian Church of Wales East Meirionnydd Presbytery-a thalai 30 pawl leh Mary Jones Walk tia hriet chu hlawtling takin an lo zo fel tah a nih. Chu lekha chu tuhin Bala College, Presbyterian Youth Centre of Wales-ah mi tin hmu theih dinga sie a nih. Hi taka inthawk hin mi pakhat chauh khawma Pathien ta dinga inpetu chun a thiltha thawin khawvel a nghawng theih ti ei hmu chieng. Nang le kei khawm ringum taka Pathien ta dinga sin ei thaw chun ei Kohran, khawtlang, ram le hnam ta ding chauh ni loin, khawvel hriet khawpin sin ei thaw thei ve. Chu ding chun in buotsaih ngam am leh?

Vawisuna Bible Sunday ei hmangna san Mary Jones chanchin atlawm azawng ei zuk tarlang tah a. Ngainuom a va um de ti el loin, Mary Jones nuna inthawka inchuk ding thupui 4 ei laksuok hai khi a taka thaw ve thei dingin hma lang ei tiu. Hi hi nang le keia ta dinga chona ropui tak chu a nih. Mi’n an thaw thei chun, ei thaw theih ve naw dim a nih? Pathien leh chun, iengkim hi thaw theih a nih si a.

Bible chel tlatin um la, ro chunghnung tak,
Thlarau hringna le sandamna a nih;
A hlutzie mihriemin an hriet seng naw chu,
Zawng la, aw thlarau, a malsawmna chu.

Unau dittak, Lalpa thu chu ei kehai di’n khawnvar, ei lampui elvartu ni mawl raw se. Amen.

*Hi thusep hi Bible Sunday Hmar Christian Church, Imphal, 1 December, 2013-a Dr Lal Dena  sermon laktawi a nih.

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.