Halloween party ideas 2015

By L.Keivom, Inpui.com Columnist

Thieng le thieng naw inkara hin,

Hmun insang le a’n hnuoiah;

Kal chawi dan ka hriet thiem nawh,

Nangin lawn mi’n chuktir la,

Hmun inhoi le rinumah,

I kutin mi chel zing rawh

tiin hringnun thlalera sawl taka inzin, retheina le harsatna tinrêngin a tlakbuok, sienkhom thlarau tienga van mana ringa kalchawi hlak, Mosie anga ‘Hmutheilo’ chu a hmu tlat leia sel taka rinumna thuo tam tuor muolsuotu, hla hring le rau pai sawmriet chuong phuoktu, kristien hlaa ‘Hmar Zai’ ei ti hung hmang hmasatu, kum tina a lung suklêngtu le sukhartu ‘Bethlehem dar’ ri mawi chu ngaithla hman ta loa Vanin a kuoma hmang ta lem dinga December 20, 1943-a ropuinaa a ko lut Pastor Thangngur chu a chunga ei hung tar lang, hla ropui tak hin a lo inrÅ­m suok a. An leh, ringnaa kalchawi ti chuh ieng tina am ni tang a ta?

Part 1-a khan ringna umzie le a bebawm sei tak ei hril tah a. Baibul sunga ringnaa mi huoisen hming an tar tlar tamna tak, eini kalchar khawzawl tronga hril chun, ringnaa thangsuohai lengkhawm rawnna tak bung chu Hebrai 11 a nih. Hi bung hi Saptrong hmangtuhai chun ‘Hall of Faith’ an ti hiel reng a nih. A ziektu hi a tu khom ni sien, Jentel kawlom hmawra inthoka suok chu a ni naw chieng khop el. Paula lekhathon hrang hranga inthlana chibai a buknaa ringnaa kalchawi, a ngainat zuol bikhai hming a lamnaa chuh Jentel mihai khomin hmun an chang ve ti ei hmuh. Hi Hall of Faith-a ruok hin chu Hebrai/Israel mi le an hnam hung suok hmaa an chanchin le inzoma thlatu bul insersuon laia mi le an saphun, entirnan nawchizor Rahabi hai dam chauh an thrang.

Chuonghai chu tuhai am an na? A laktawiin hang bi’ng ei tih. A hmasa takin Kaina le Abel an hung inlang a, a hmasa hi lo neia fak zong, a nuhnung hi ran vaitu. Chu zoah Pathien suklawmtu a ni leia a hringa vana lak tung Enok a nih. A dotah kum 120 zet long tuktu Noa a nih. Hi zoa hin kum zali chuong bawkanin pêm pakhat, a hming Abraham a hung inlang a, ama chu ringnaa ‘Pa’ ti khopa sulhnung maksantu a nih. Hi hnunga hin Abraham le a thlahai, Aigupta rama bawia an intang chena mi, lo nei le ran vaia hmuingil Isak dam, ran vaia hmuingil bok Jakob, Israel hnam 12 thlatu dam le a naupa, rorêltu hmingthang Josefa hai hming a lam a, chu chu rorêltu le thruoitu hmingthang Mosie-in a zui a. Mosie chun Abraham kuoma Pathienin ram pek a tiema chun a tiema inthoka kum 470 hnungah a thlahai a thruoi tlung a, Josua rawiin chu rama chun an lut a, an hluo a, lal nei loin, Israel hnam 12 chun mani senga ro inrelin kum 450 lai an um a. Chu hun sunga rorêltu 12 Pathienin a pek laia panga hming- Gideon, Barak, Samson, Jeftha le Samuel- hai chu a sam a. Lal an hung nei hnunga mi pakhat, Davida hming a thrang sa bok a, a dang chu hming suota sam a nei nawh.

Hienghai hi a tlangpuia an nina ei sui chun Pathienin a thil tum hlenna dinga hnam indin a tumnaa hmangruoa a hmang, tharum le ralthuom hmanga bei pawl dam, ram le hnam thruoina le opnaa roreltu hmingthang threnkhat le ran vaina tienga hmuingil an nih. A tawi zawngin, hnam indinna dinga mi trangkai ruol an nih. An thruoitu lien Mosie meuh khom pa zaidama hril ni sien khom a hnampui tranna leia tharum hmanga tuolthat a nih. Kanan ram an hluoa inthoka lal an nei inkara ‘Rorêltu 12’ zet Pathienin a ruotpekhai dam hi tharum hmanga an mi le sahai san bak chu thlarau tienga enton tlak an nina hril ding a tam nawh. Pathienin a ruotna san, an thaw ding tak an thaw kha ringnaa kal chawi an nina le hriet an hlawna chu a ni awm. Rorêltuhai chanchin an ziek laia hmun hluo rawn tak Samson lem kha chu nunghak le nawchizor kuol kha sinpui taka a nei amanih ti ding hielin a um a, a tawpah a muolphopui hrim a. Sienkhom Pathien ko nachang a hriet leiin a dam laia an hmêlmahai a that neka tam Dagon tempulah a thi chilh a ni khah!

Ringnaa kalchawi thu ei hril pha leh taksa rama ni tina khawsakna le inzom ni loa thlarau ram deuh rÅ­t dinga ngaina a lien a, a mak ang reng khop el. Hi thlir dan hi khaw lai le iengtika inthoka hung suok am a na? ti dam le hi thila ngaidan suok hi thlir dan indik a ni am? ti dam hi bi chieng thra ngotin ka ring. A san chu, ringnaa kalchawi ei hril pha leh mi tam takin ramthima rongbawlna leh kei mat phet ei tum a, mitthlaah Tripura le Bhutan dam le ramthim changkang Wales ram dam ei hmu rang ruoi a. Rongbawltu intihai po po hlak chun pulpit tlanga inthokin anni rawi chauh rongbawla pen suoka inhril an tum a, anni nek daia ringnaa kal chawi taima lem le hrat lem, daikil kara mi rethei tak tak thawlawm tling khawma hlawfaa ruoi an nizie hrim hriet fuk an tum nawh.

Hienga mi thawlawm tling khawma inhlawfaa ruoi, rongbawltu inti deuh hai hin, an sin an hlen hne naw lem chun, bat intieng hnûra chatuon rorelna hmaa la ngir ding an nih ti an ngaituo ngai naw khom a ni el thei. A hlawtlinga inngai ngai hi a bat rawn an ni khomin makti ding a ni nawh. Tirko Paula khan chu a nuom der naw a, mani kut ngeia sin inrim taka thawa intodelh a tum tlat a nih ti a lekhathonah voi tam a ziek. Mi thawlawm thlakthla leia ramthim lo ramthim inchangtir a, lungruol taka mi kal chawi tlang diel diel lai kei thre a, thu hne thei po ringthara indin thar pawlhai rongbawlna dam lem lem hi chu… ngaituoum khel daih a nih. Ngaituona fim put, thlaraua mit varna neia inhrie le mi ngaihai hmanin kohran hring indin suok harsa an tizie hahîpa an testimawni an ziek laiin, taksa thluok le thlarau thluok trawl hmanga Pathien ram indin tum chu mani mihai meibithlinga khuoihlipui siepek chu nepte a ni el thei. Iengkim LALPA, Pathienin a hriet.

Chuleiin, ringnaa kalchawi ti umzie indik lem ei hriet a poimaw. A chin tak le a lien tak chenin, tu khomin ei theina ang seng le Pathienin ei nina dinga a ruot ang senga ei ringna le inphua sin thaw a, mani theina le chemkalna zawng sengah inhmang a, mani chan seng ei hlen hi ringnaa ei kalchawi dan ding tak chu a nih. Taksa pumkhata bung hrang hrang inpengtuoin an thaw ding tak an thaw seng chun mi hrisel le chakvak a siem angin, ram le hnam, khawtlang le sungkuo thra le hrisel indin ding chun, mi tinin mani theina sengah ei thaw dinga um chu ei hlen suok a ngai. Chu ngirhmuna inthok chun mi mal, sungkuo, khawtlang, hnam le ram ngir suokin a hung dingchang hlak a nih. Chu chu a nih kum sawmli liem taa hlaa ka lo khekpui kha:

Inthuruol hi hrătna bul a nih,

Inthre dar chu tlûkna bul a nih;

Ei ram ei hnam tungdingna dingin,

Thrangruolin hma tieng ke pên ei tiu.

Lal trongtrai ei hril zata “I ram hung tlung raw se” ei ti hlak hi Edena inthoka Pathien thil tum niin a’n lang. Chu thua Farisaihai zawna Isu’n a donnaah chun, “Pathien ram chu nangnia um a nih” a ti daih hrim a ni khah. Pathien thuneina le enkolna hnuoia ama ditzawng anga nunkhuo hmang theina Eden a siem chu bawsietna suol leia a lo koi dar hnung khomin, mihriem tina ama inlalna ram indin tum chu a thrul chuong nawh. Sienkhom, mihriemin thrat tieng pan neka suol tieng a awn tlat leiin tuiletin na takin a hrem a, Noa le a sungkuohai chauh a hlà a. Chu hnung khom chun thrat tieng pan an tum chuong nawh. Kum 400 hnungah a ditzawng thawtu ding sungkuo indin dingin Abraham a ko suok a, chu taka inthoka kum 470 hnungah, chu sungkuo fe peia inthok chun mihriem sandamna dinga Ama ngei mihriem taksa puta a hung inhlanna ding chu ruotin, kum 1900 neka tam hnungah a hung hlen a, mi tin ta dingin sandamna lampui a hung hong a, chu sandamna huonga lut theina chabi chu RINGNA a nih.

Chu lei tak chun, “Ringna naw chun Pathien suklawm ruol a ni si nawh. Tu khom Pathien hung pantu chun Ama chu a um ngei a, lungril taka Ama zongtuhai chu lawmman a pek hlak ti a ring ding a nih” tiin Hebrai lekhathon ziektu chun a lo hril a nih (Heb. 11:6). Chu Pathien ringtu chun a lawmman hmu ding chu dam sunga ni tina dong dingin am, an naw leh thi hnunga chauh chang dingin an beisei? “Ni khat chu hnena puon la sil ka tih” tia kalchawitu am, an naw leh ni tin, darkar tin, minit tin le sekhon tina hnena puon sila kalchawitu ni dingin a hringnun a buotsai?

Jakob-in, “Taksa hi thlarau thrang naw chun mithi a ni angin, ringna khom thilthaw thrang lo chun thil thi a nih” (2:26) a lo ti angin, ringnaa kal chawi inti siin, mani thaw ding thaw loin, tho loin zal trok trok inla, iem ei ringin umzie a nei ding? Lekha inchuktu ni lang, ka lekha inchuk ding inchuk si loin, thil dang thawsanin amanih um thăng mei mei lang, iem ringtu ka ni a sawtna? Ei thaw ding ei thaw naw zat hin suol ei thaw a nih. Ringnaa hma tieng pana kal chawinawtu, thil thra thaw ding hrea thaw si loa um thang mei meihai hi thaw lo suola sip ei nih.

Pathieninin a mi’n thuomna, mi tinin ei theina zawng senga ei thaw ding mawphurna ringum tak, indik tak le taima taka hlen hi ringnaa rong ei bawl dan ding tak chu a nih. Ama lawmzawng fel tak le ringum taka thawtuhai kuoma an thaw ang phu peia lawmman petu chun a thu zawmtuhai chu lawmman a pek ngei ngei a, a hrana hni buoi khom a ngai nawh. Mani thaw ding thaw pei si loa lawmman ei thrin tum pha leh kut a kei hlak a nih. Ringnaa kalchawitu tu khom an inthrung mûm el ngai nawh. Ringna le taimakna dam hi thil inkop tlat a nih. Tumruna leh khom. Ringna chun beiseina a pek leiin, chu chun thil thaw dingin ringtu lungril a mor a, hmu thei lo chu a hmaah pholeng anga a tarpek leiin chu chun tumruna le bei trăng trâng dinga taimakna a pek hlak. Ringtu nina le thabona hi thil inaihal a nih.

-----

[*Editor's Note: INPUI columnist Pu Keivom is a retired Indian foreign diplomat and a respected Hmar Mizo litterateur. This article was written by him on February 7, 2014]

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.