Halloween party ideas 2015

pherzawl_musketeers By Pu L.Keivom, Inpui Columnist

All for one, one for all

(tous pour un, un pour tous).

-Alexandre Dumas (The Three Musketeers).

French amanih English tronga novel tiem hlak hai chun French tronga Alexandre Dumas tienami ziek The Three Musketeers (French: Les Trois Mousquetaires) hi an tiem ngei tah ka ring a. Hi tienami hi kum 1844 March-July inkar sung La Siécle magazine-ah a bat batin an insuo hmasa tak a, chu hnungah Saptronga hung inletin khawvel a deng suok a, film-in an hung siem bok a, an film siem nuhnung tak chu 1993 suok kha niin ka hriet. A lekhabua inthoka tiem nawhai khomin sinema le television en hlakhai chun a film hi an en deuh fur tah ka ring. Hi tienami le inzom hin Dumas chun Twenty Years After le The Vicomte of Bragelonne: Ten Years Later ti a ziek nawk a. Chuong tienami pathumhai chu a khawma d’Artagnan Romances tia hriet a nih. 1993 film-a screenplay ziektu chu David Loughery a ni a, a tira tienami kha hmang siin zalen takin French histawri leh hmet belin, thrangtharhai inhnik tizawngin, inhmûi ham hamin a rawt pol thiem a, a tha hnê kher el. Screenplay ziek inchukhai chun entona hmang tlak a nih.

Ei thu tlângbànah pìpû suia ei inthèn hmain ei tienami tar lang chanchin hi a tawi thei ang takin hang hril vak ei tih. French Kumpinu Louis inlal laiin ama vengtu bik dingin sipai pawl an indin a, Musketeers tiin an ko a. ‘Musket’ chu tien lai silai, a hlo (zen) le a mu a hrana thuna kap hlak, ‘tukuli’ ei ti ang hi a nih. ‘Musketeers’ hai chu vengtu sipai, silai chawi pawl tina a nih. England le indo dinga an insingsat rûk mek lai a ni leiin, ral dotu dingin Musketeers-hai chu an mamaw ti suonlamin lal khawnbawl un Cardinal Richelieu chun an Commander Rochefort inthuruolpuiin Musketeers pawl hi a suktawp (disband) a. Sienkhom, a thil tum tak chu hieng lal vengtuhai hi an um naw pha leh French lal chu that a nih. Musketeer-hai lai chun bâng nuom lo mi pathum-Athos, Porthos & Aramis- an um a. Chuonghai chu an nih ‘The Three Musketeers’ an tihai chuh. Anni hung sapsatu d’Artagnan leh Kumpinu an that tum chu an sanhim a, phierrutuhai chu an sukbohmang a, lal vengtu sipai Musketeers-hai chu an indin thar nawk tah a nih. An thupui insam ruol hlak chu ‘All for one & One for all’ ti a nih.

Hi an thu changvon ‘all for one, one for all’ hi thu mawlte ni si, inlet ding ni inla, huphur a um angreng khop el. Sei duota hril fie malama inlet a trûl el thei. Hieng ang hrilna tronglamkei hi ei nei am aw? ‘Pakhat êk che, lawm êk che’ ti ding ni inla, thil thra naw tieng hrilna (negative aspect) a ni leiin a fûk si nawh. Thi leh thi tlàng, dam leh dam tlàng; thi leh thi diel, dam leh dam diel; dam leh tlâng khatah, thi leh ruom khatah; ruol sana thi ngamna dam ti ding ni inla, a umzie a phok suok zo tak tak bok si nawh. ‘Ruol- bawm, ruol-hron’ ti inla, a ruola inthuruol taka hmelma bei hron tina a ni a, a umzie a phok fûk vang thei a, sienkhom a ni chie chuong nawh. A ngielngana inlet chun ‘Rêng khat, khat rêng’ ti ding ni awm tak a ni a, sienkhom a kawk hril fie pei a, ei hmang lar hma chun a umzie hriet ngaina a um dèr nawh. A kawk tak chu ram le hnam sana inthuruola thrang tlang diel, inpumkhata um a nih.

Pherzawl Musketeers

Tuta ka hril ding ruok hi chu Pherzawl khuoa 1939-a pieng le seilien, an theina zawng tieng senga hi khuo sukhmingthratu mi tam takhai laia mi pathum, hi artikul ziektu le a tuhai pahnih, Dr. Paula Pakhuongte le Dr. Lal Dena hai chanchin a nih. Mi dang ziek ding ni awm tak a ni laiin, August 28, 2010-a muol liem tah le September 4, 2010-a ropui taka a’n pèmna, a nuhron tawpna khuo Frederick, Maryland State (USA) a vui liema um Dr. Paula Pakhuongte chawimawina le hriet zingna dinga a haihu lai ngeia ziek dinga rotna a um lei le ka tupa Dr. Lal Den-in ziek dinga a pu hi a mi’n ngen tlat leiin, ka tupa suong, Pherzawl sikhawvar pahnihai le kan khawvel chanchin ngainuomum, hril ding tam tak el chu phek zaah sawmkuo vêl pei bawkânin, keiin ka hung ziek a nih.

Pieng le murna

German sakei huoi Adolf Hitler-in Czechoslovakia rûn a, Poland, Finland, Denmark, Norway, Netherlands, Belgium le France ramhai a hmatiema tukdol a, khawvel indonaa mihriem hringna dol rawn tak, Indopui Pahnina bung le châng a hong kum 1939 khan Manipur sim thlanga khaw vangnei, ka puhai khaw sat le inlalna Pherzawl-ah Pherzawl Musketeers hai hi thla iemani zat inkar dan peiah kan hung pieng a. A hmasa tak le naulutir Lal Dena chu January 11, 1939 khan a pieng a. A pu Fimthlovung Keivom, ka farnu upa tak Dotling pasal, Independent Kohrana a kûl a tâia thrang chun chuong hun lai boruok chu thlirin, tû la put ngai lo hming a phuok a, ‘Independent Laldenlien’ a ti top el a nih. A sei talaw leiin a hnungin ‘Lal Dena’ tiin a hung thlak a nih. A pa Intoate, a nu Keivom, a pi (a pa nu) chu ka nu ang boka Pherzawl lal farnu, Infimate a nih. Ka nuhmei Dari pi khom hi Pherzawl lal farnu bok a nih. Chuong zawnga kan zungzam sui chun, ka ruolpa P.K.Singson ti danin, ‘lal thisena insieng’ kan nih.

Pherzawl Musketeer pahnina chu Kapthang le Batchong inkara inthokin May 15, 1939 khan a hung pieng a. Zawlnei anga a ngirhmun la chel ding hre lawk ang hrimin, a hmingah Paula an sak a. A pa hi Darngawn-Pakhuonga Hranngul a ni a, a nu hi kan piengpui, kan farhai nek hmana farnu bula kan nei a nih. Hieng lai hun chena hin tu laia chi kau hminga hmang tah ‘Pakhuongte’ ti hi a la pieng naw a, ‘Pakhuong’ ti ruok chu Darngawn pahnama chi thlatu Faiheng, Ruolngul le Banzang hai laia pakhat a ni a, Pakhuong chi peng laia pakhat chu Hranngul a nih. Kapthang upa, Pherzawla um bok, Ngengapa tia hriet hlak, hla phuok thiem Runchong pasal Kunglien naupa pakhat chu EFCI-a rongbawl hlak, lo penson tah Rev. Challienkung Hranngul, tuta Shillong um hi a nih.

Kum 1953-a Pherzawl High School-a Class 7 kan inchuk lai chun Dr. Rochunga Pudaite nuhmei hung ni tah Lalrimawi, Khawlien (Mizoram) a inthoka hung chu an Hranngulpui Paula hai ina hin iemani chen a um phot a, chu zoah a u Ruolneikhum leh hostel-ah an um zui a. Hi hnung hin Ruolneikhumin a chi hmingah Hranngul inti zing loin a hming tawpah Pakhuongte a hung sie a, ama a hung inlar ruolin a chi peng hming phuok thar khom chu a hung inlar pei a, hming tawpah mi dang khomin an hung bel sup sup a, Paula khomin a hung hmang ve a, Hranngul khah Pakhuongte-in an vui liem tah a nih. Hming hi van ram chena ei som thei um sun a ni a, kha hmaa a hming ziek dan kha van ram rikawtah an lo thlak hman naw chun, van rama a lut theina ding chun kotkhar vengtu, a hmingpui Paula a tlon thiem fet ngai mei a tih.

A pathumna kei chu July 15, 1939-ah ka hung pieng a, unau pieng- pasal 7, nuhmei 6- laia a tlum tak ka nih. Ka hung pieng hin ka pa Hrangthatfieng chu phingpui natna benvon nei, dam sawt inring ta lo a ni leiin, “Ka naupa hi ka enkol hman loa hung seilien ding a ni a. Sienkhom Pathien kutah ka’n hlàn a, aman enkolin hung thlamuong pei raw se. Chuleiin a hmingah ‘Lalthlamuong’ ka sak” tiin ka hming hi a phuok a nih. Ka hming hi ka pa benedikson a ni leiin ka thla hi mak takin a muong hlie hlie a, beidong lungzing ti hi ka nei ve pei nawh. Harsatna, natna le rinumna tinreng hi hringnuna ei tuok ding hrim a ni a, hi sapa la lungzing belsa chu taimakna hlawk lo, mani inhremna chauh a nih. Vuongnaa chuong ta zet a, tria inthin hawp chu ei sawl thlawn mei mei a nih, a trangkai nawh. Ekzam ding tùnga hlawsam inlâu dor dor nekin hlawsam inlâu leia theitawpa lekha tiem a trangkai lem. In thei naw chânga ram tin ngaituo tlok nêkin tho suok a, imu suok hma khat sinthaw amanih lekha tiem a hlawk lem. Lungrila ngaituona suol a hung lut chàng, inrang taka hnot suok a, thil thra ngaituo a hlawk lem. Lungsena phuba lak dan ngaituo buoi rak rak nekin ngaidam top a hlawk lem. Ngaidam tluka phuba lak dan thra a um nawh. Hnèna nun chabi a nih. Hieng ka hung hrilhai hi ka hming le inzoma ka hringnun thruoitu threnkhat chauh entirna dinga ka hung pholeng a nih.

Keini pathum hi Pherzawl khaw vanglai huna hung seilien le mani in luma inthoka lekha inchuk kan nih. M.E.School pahnih, pakhat Independent Church ta, a dang chu N.E.I.G. Mission ta a um a, zirtirtu pahni ve ve chauhin an enkol a. Headmaster-hai chu Pawlsawm inchuk phak lo ve ve an ni a, Second Master hai chu Lower Primary (Pawlhni) tling ve ve an nih. Pherzawl chu chuong lai chun in 80 vel chauh kan ni a, in 14 vel chu NEIGM-ah an um a, a dang po chu Independent Kohran mi kan nih. Paula hai sung chu NEIGM mi an ni leiin an sikulah a kai a, Lal Dena khom chu sikul chu an chawra inthoka lunga deng phak ela hnai a ni leiin Zirtirbu a suo chenin chutaka chun a kai a, Pawl khata inthokin ka kaina Independent sikulah a hung inson a. Period tinin headmaster-in Class panga (Class 2-6) a lak a, kan thaw tlangpui tak chu baihat dinga a ti po baihat le hril ruol a ni deuh ringot. High School kan hung kai ve phak chun kum hni zet Pherzawl High School (1951) a lo ngir hman ta a, kan vangnei chungchuong. Kum 1959 khan Lal Dena leh Matric kan tling a; Paula khom kum li hnungah, 1963 khan a hung inhuot kai ve tah a nih.

Ransa leh inhneng zinga la khawsa, thrui pum tuol zakuo inphaw bam, kan hnap hrukna a hma tieng tler lup el hâk a, hnap tla pêr pùra êk vunga kaw suot sephum le keltemeng cho suok a, insiktir a, hmoltea êk hru a, sawp set set loa hnap hrukna kut inkhawn raka bu fa a, rulrukut damdawi fak changa thleng vùm thûr noodle thur anga tam inhnawm thla a, tuol pilvut laia inhnel hung trin, ke hruk fai um loa puonri hnuoia inthol nawk top el kha kan la ni a. Kan sikul kai trannaa inthoka inkhi chun keini pathumin kan tlung phak chin hi manga mang phak ruol khom a ni nawh. Chu tlungna ding chun thiemna thla zâra kum sang tam tak dai seng civilization 30 vel vuong kân a ngaiin ka hriet.

Thiemna hnota intlansiekna

Kum 1958-59 laia mautam hung tlung ding tlansanin Lal Dena hai sungkuo le keini sungkuo chu Saidanah kan inpêm a, Paula hai chu Ngurte-ah umhmun an khuor a. Kei chu 1959-63 khan D.M.College-ah ka kai a, ka graduate hnungin 1964-66 khan Gauhati University-ah MA (History) ka zo a, 1967-ah Indian Revenue Service (Customs & Excise) ah ka lut a, 1970 khan Indian Foreign Service-ah ka pakai a, a rama pieng le seilien hai laia Manipur State sunga Indian Foreign Service-a tling le lut hmasa tak ka nih.

Ka hnung hung hnottu chu ka tupa Lal Dena a nih. Matric kan zo inruola chu sum harsatna leiin College zom el loin zirtirtu sin thawin, private candidate ngotin BA ka zo kum 1963 khan PUC (Pre-University Course) a hung zo a. Private candidate bokin 1966 khan Distinction hmuin BA a tling a, Gauhati University pumpuiah 10-na a nih. Private candidate bokin Gauhati University-ah MA (History) a tling a, keima ang bokin a pahnina a nih. Chuonga sin thaw puma inchuk zom peiin Jawaharlal University-a inthokin 1974 khan M.Phil le 1984 khan Ph.D a hmu a. Manipur University-ah thokin Professor a kai el bakah Head of Department (History) ah sawt tak a thrang hnungin 2003 khan a penson a, a penson hnungin ruoi zom a la hlaw pei a nih. Academic organization hrang hranga ngirhmun poimaw tam tak a chelhai ang chel phak Zo hnathlak lai tu khom an la um nawh.

Ka tupa Paula ruok chu inchukna tieng kan hnung a hung hnot a, BA ka tling kum 1963 khan Matric a tling a. Hi kum bok hin a piengthar leiin rongbawl sinah a lut a. Kum 1966 khan Pathien thu inchukin Adur Bible College, Kerala State-ah a fe a, G.Th a zo a. 1969 khan UPC Kohran phun dingin Burma ramah a lut a, kum 20 vel sungin Chin Hills State le Sagaing Division sungah UPC kohran 150 chuong a phun a. Rongbawl puma lekha inchuk zom peiin, Correspondence-in Twin Cities University (USA) a zom a, 1986 khan B.A. Theology a hmu a. Burma ram buoi zuol lai suoksan malama inchuk zom dingin South Asia Institute of Advanced Christian Studies, Bangalore-ah a fe a, M.A. Religion a zo nawk a. Bangalore-a a’n chuk sung hin kan thei ang angin kan somdawl a, vangnei kan inti hle. Kum 2001-a USA tieng a nauhai kuoma a um hnungin inchuk a sunzom pei a, 2003 khan North Carolina University of Theology-a inthokin D. Th (Doctor of Theology) a hmu a. Chu kum vek chun Ph.D in Bible Studies dingin International Theological Seminary, Brandenton, Florida-ah a’n ziek lut nghal a, 2009 khan Ph. D (Doctor of Philosophy in Bible Studies) chu an lo inhlan tah a nih.

Ka tupa suong pahnihai hin inchukna tieng ka hnung an hnot char char a, ram dangah India palai sin thawa ka thang hmang sung mi lekhêlin, khawvela dikri tienga tonlairang ropui tak Ph.D an khum ve ve a nih. Dr. Lal Dena lem chun ram le hnam ta dinga a thiemna hmang pung peiin, Ph.D dang 15 chuong a kuta inthokin a ser suok tah a nih. Retheina le insung khawsak harsatna hi mihriem thil tum daltu ni sien chu ka tuhai hin Matric khel tlung kher naw ni hai. Sienkhom, ‘Ka tum am ru, saru’ tia thrang an lakna chu Lalpan mal a sawm a, a tawp ram an tlung a nih. Ram le hnam le Siemtu Lalpa hming le an pieng le murna Zawlkhawpui an va hang chawimawi nasa de aw!

Thu le hla tieng

Lekha hi ieng angin thiem sang inla khom, ei dam sunga hlawk taka mi dang kuoma ei pek sawng bakah ziek ngeia thu le hla, mi la hung tiem thei dinga ei maksan bak chu ei thi ruolin a bo vong a nih. Tirko Paula rongbawl sung po po khan sun le zan chawl loin thu ropui tak tak a hril awm vei leh, a thi hnunga a maksan sun chu a lekhathon 13 chauh, Baibula chuonghai hi an nih.

Dr. Paula Pakhuongte (1939-2010) hi Pherzawl pasalthrahai laia kohran phun rawn tak a ni bakah Zo hnathlak UPC laia lekha thiem insang taka tu chena rikawt a la ni hri. Pathien thu tienga hrietna le thiemna a khon khawmhai chu a kohran mihai chawmna dingin a pek suok char char a; petek dinghai a veng a, petek palhai khom Pathien thutak hmangin tungding a tum a. Chuleiin, a rongbawlna bielah hleihluoka inrui pawl le che buoi an vang a, anni sunga kohran koi dar ding a fûn khawm thiem a, thu hril dinga kohran pawl hrang hrang ruoi a hlaw zing bok a nih. Kansar a’n voi hnungin Baibul thuring suina, Mizo tronga a ziek lekhabu poimaw tak, phek 500 chuonga sa chu a sunzom pei a, kum 2006 September-a a ina ka zu kanin a zo tah a, a hnungin Tahan-ah an sut a. Hi lekhabu hi Zo hnathlakhai ta dinga rohlu a maksan, a thi hnung khoma thu la hril zing ding chu a nih. A Thuhma ziek dingin a mi ngen a, sienkhom kan inzin buoi lai a ni leiin ka ziek hman ta naw a, poi ka ti khop el.

Dr. Lal Dena ruok chu Secular Education tienga hrietna sem dartu dinga Pathien bêl ruot a ni leiin Saptrongin lekhabu 6, Hmar trongin bu 1 buotsaiin a sut ta a, a thren lem chu University-a text-book a nih. Hmar trong, Mizo trong le Saptrongin artikul le research papers 200 chuong a ziek ta a, Saptronga a ziek a tam lem chu national le international seminar-a ding le national English papers le magazine-a insuo dinga a buotsaih a nih. India hmar sak, abikin Manipur sim thlanga inthoka kristien sakhuo a hung lut dan le indar pei dan chanchin chîk taka suitu laia a pukhawi a nih. 2010-a Hmar Christian Fellowship, Delhi (Gospel Centenary Celebration Committee) insuo THUKNA ROPUI (Amazing Deep) khom kha ama taimakna le inpekzona zara suok thei a ni sei khop el. Kohran chanchin ziektuhaiin thu an lakna hnâr tak laia mi chu a thu ziek a ni a, a kutsuok thrang loin Manipur South District-a kristien sakhuo hung lut dan chanchin hi ziek thei lo tluk a nih.

Pherzawl khaw chanchin khom a buin a siem a, duot takin, ‘Zawlkhawpui Chanchin’ (History fo Zawlkhawpui) tiin a’n buk a, sutna sum hung tuoktu chu Dr. Paula Pakhuongte a nih. Hi lekhabu hi Hmar tronga lekhabu a buotsai la um sun a nih. Keini pathumin thu kan hril amanih ziek pha, a huna khom, a hun nawa khom, Pherzawl hming hi a thrang sa deuh tei a, mi ngai nghok ding hi kan dawn naw a, kan inphalam bok nawh. Kan aidentiti phurtu, kan naupang lai hun sung le kan hung tleirawl tlangval suok laia kan tonhriet le kan ngaituona ruk chen khom hre fai vongtu le a hlima mi zui zingtu a ni leiin,

Aw Zawlkhawpui, ka nghil che a,

Nangma sînga hlut lem ka nei chun,

Ka kutin a thiem thil innghil vong sien,

Ka lei hi ka dangah kop raw se

ti hi kan hlapui le thunon a nih. Hi thila hin chu tu mitmei khom kan veng nawh. Ka nuhmeihai laka khom kan thaibawi nawna tak a ni ka ring.

Ka tuhai pahni hi hla ngaina le sak inhoi ti mi an ni a, kan tleirawl lai lem chu zieklobu kutpui tiet tieta sa hla lenglawng, sai hla le keilet hla ziek kan kol hlak a, hla thluk kan hriet le sak hlak taphot chu a thu khom kan baihat deuh vong hlak. Abikin, Lal Dena leh lem hin chu ka putu chauh khomin zan khawvarin hla kan sak pei a, a bu kan ngai nawh. Chuong chu ni siin, anni pahni hi hla phuok tieng an insùm ni ngei ding a na, keiin hla 150 chuong ka phuok tah laiin, hla pakhat khom an phuok ve dèr naw chu tie!

Ka hla phuok hmasa tak ka hriet chu kum 13 ka fe lai mek, Pawl 5 kan chuk lai, 1952 khan a nih. Kha hma khan Pherzawlah Young Christian Volunteers (YCV) an indin a, chu hnungah Kama inrawina hnuoiah Pherzawl Youngsters Athletic Union (PYAU) an indin nawk a, chu hla ding chu ‘I lalthrungpha leh lallukhum i hung maksan’ ti thlukin ka phuok a, a thunonah,

Aw PYAU hung vul la,

I sûngah naupang kan lengna ding;

Aw, PYAU, hung par vul la,

Zawlkhawpui par mawi kung ding i nih

tiin ka sie a. Ei ton phak chen seng hi a hun lai chun a vawrtawp a lo ni vong leiin, keini putu ruol chun khawlai kan fang chang ka hla phuok hi kan lampui nasa tho hlak chu a ni kha tie!

Kum 2006-a USA-a kan inzin trumin New York-a inthokin umhmun a khuorna Frederick-ah Paula ka zu kan a. Hi trum hin behna tharlâm le voksa, Pherzawl sitail-a a duthusam ang taka hmepoka a suong chu kan hme laiin kan naupang lai chanchin le PYAU hla sak a, tuolzawla kan làm dap dap lai thu dam kan hril kai a, khawsawtin kan mitthli a parol trèp a nih. Ieng anga hmun inhoi khom ni sien, a ruong zalna mi khuo le ram, Frederick thlanmuola inthokin Pherzawl tlangah son thut thei ni sien, thonawk nia a tho pha leh hang ngha vel a ta, a pieng le murna, ama khuo le ram, Pherzawl tlang ngeia inthoka tho nawk a nih ti a hrietin a lung a va hang kim awm de aw! ti dâm chuh hi thu ka ziek lai hin ngaituonaah a hung inlang chu tie!

Ka tupa Dr. Lal Denin Saptrongin lekhabu 6 zet zieka a sut tah laiin kei ruok chun Saptrongin lekhabu pakhat khom ka la buotsai ve nawh. Hmar-Mizo trong ruok chun lekhabu ka ziek, edit le sut 20 chuong daih a ni ta a, Lusei-Mizo tronga sut tah po 12 a ni ta bok a. Artikul ka ziek tah, ka hriet thei chin hi phek 300 vel peia sain sut inla, bu 40-50 chuong ni tang a tih. Chuong lai po poa ka’n rimpui le sawlpui tak, hlimpui tak le ro tling taka ka ngai chu ka Baibul inlet, chawl loa kum ruk sung ka buon ngat ngat le mani sum senga Pathien lunginsietna zara sut, Delhi Version tia hriet hi a nih. Hi le inzoma artikul ka ziek po po khom hi lekhabuin siem inla, bu iemani zat ni tang a ta, chuonghai chu thrang la hung thar peihaiin Baibul inlet sin hi an hung sunzom pha leh a hlutzie la hung hre tak tak chauh an tih.

Tlangkawmna

Keini ‘Pherzawl tlangval’ pathum chanchin hang ziek tâka chun, kan nun hlui liem tah haiin sir tina inthokin, “Hi hi, kha kha, chu chu khom chu ziek sa rawh” tiin an mi hui sup sup a. Chu lei chun, lut thuk hman hmaa khop lo taka khar el chuh thaw dan ding um sun nia ka hriet leiin, a thu hongnaa phek zaa phek sawmkuo pei bawkana ziek ka tum kha a nêka tam daih bawkânin khàr zai rel tah lem inla.

Keini pathum hi mi vangnei tawpkhawk, Pathien thratna zêngpui tlàntu, hnathiel pheikhok buna intran ni si, ni tla seng lo, New Zealand-a inthoka USA chen kan dam sung ngei kan thlahai inzâr phar hman tah, kan rongbawlna, sinthawna le ngirhmun chel le inzoma khawvel hmun hrang hrang fang tah, puktu ni loa mi inpuktirtu, kan tlatna muol sengah a mong dàp le a mei ni loa a lua thrang phak ve khopa Lalpa malsawmna dongtu kan nih. Kan pi le pua inthoka Lalpa malsawm ram rim innam vang vang hlak Pherzawl khaw rimtui kha kan theina kong sengah, kan umna taphota inzàmtir hi dam sunga kan thil tum le hlen tum chu a nih. Chu chu Pherzawl khaw mi le a thucha vongtu taphot thil tum a nih. Hi hi uong thu ni loin, mi chawimawitu Lalpa ropuina dinga ka hril a nih.

An leh, ka Pherzawl hril hi a la um am? Phiertu le suksiet tumtuhai laka France ram le an lal hum dinga Musketeer-haiin thrang an laka an san him ang khan, Pherzawl hi san tlak a la um am? Chu zawna lungzingum le runthlak chu Pherzawl Musketeer inti ngamhai hin kan inhmu zata kan thu chai a nih. Kan Pherzawl kha keiniah a la um a, sienkhom tuta Pherzawl ruok hi chu kum tam tak liem taa inthok khan kan Pherzawl hriet hlak kha a ni ta nawh. Ieng tin am rimtui le khuoizu thluma sip Pherzawl kha indin thar nawk thei ei ta? ti thu hi kan hril rop a, prawzek hrang hrang tran dan ding le sum tuok dan ding chen khom kan hril kai hlak. A san chu, Zoram khawvel map-ah langsar takin inchuon inla khom, kan Pherzawl kha kei tho a, indin thar nawk a ni si naw chun umzie a nei nawh. Chu ngaituona le invoina chu phur zingin ka tupa Dr. Paula chun August 28, 2010 khan muol a mi lo liemsan a, kan inpàmin kan sun takzet a nih. Hi artikul hi ama hriet zingna dingin ka’n hlan.

(*Pu L.Keivom is a retired Indian foreign diplomat and respected Hmar writer. This article is dated September 10, 2010, Delhi).

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.