Halloween party ideas 2015

By H.K.Kawllienthang
New Delhi, 23.05.2013

Hmar tronga chîterek ei ti hi ei unau zo hnathlak danghai chun a chin hmel tak a nih an ti hlak. Zo hnathlak dang hai hin thil chîn hrilna trongkam nei hai sienkhom hieng anga chinzie hei hril uor theina trongkam hi chu an nei ve naw ni sien a hoi. British lalramin India ram a op lai khan hi trongkam hi anni ta lo ni sien chu “Divide and Rule Policy” hminga khan “Chîterek” an ti hmel a nih. Hi trongkam “Chîterek” ei nei bik lei hi amani ding chîterek reka inthre darna thil rêng rĕng thaw hi ei chemkalna zawng tak a lo ni el tak hi? An naw leh Sap (mingo) hai ngai sang hnam eini leia Kumpinu lalram policy changchawi ‘divide and rule’ chen kha ei ril rem zawng tak a hung ni pei lei?

Abikin Kohran pawl bing sunga hin hi divide and rule hi ei hmang uor leiin pawl tam tak Hmar lai a suok pha niin an lang. Chîterek reka inthre darhai chunga roreltua ei um fir fer hi thaw thra fe-in ei lan ngai nawk nghal! Tamzie le inphua Secretary/President tia ko thei, eini Hmarhai neka hau lem an um ring a um nawh. Hieng zat ei nei taa chu ei hnamin a thrathnem le hmasawn phàna hril ding a tam bek nawh. Ei umna hmun poah mihai sirde ei la ni zing. Pawl khata luongkhawmin inthuruol inla chu, tuta ei ngirhmun nek hin chu kong iengkimah changkang lem ngei ei tih.

Hun liem ta hnung ei thlir kir chun, Hmarhai laia Kohran sunga inthrena hmasa tak chu kum 1929-a NEIGM-a inthrena kha a ni el awm. Hi truma inthrena hi a san dang tamtak laia Setanin hmangruoa a hmang pakhat nia inlang chu trong thuah, Hmar trong hmang le hmang naw hai kara inthrena a nih. Chun lien tham deua inthre voi hnina chu ICI Kohran 1968-a a koi dar kha a nih. Hi truma inthrena ruok hi chu Hmar hnam sungah kohran rorelna thua inkhuongruol nawna le thuneina inchua inthre ei nih. Chu hnung chun, pawl hran hran a hung suok zui ta pei a. Ei pawl chit ei hmangai ngawi ngawi a, ei hmangai dan khom ‘Very, Very’ a ni top el. Inremnawna leia inthredar hai khan, ei kohran/pawl chu Pathien hring kohran, Pathien min dinpui ngeiah ei pom thlap bok. A ni chie di’m ruok chu ngaituo um tak a nih. Pathien chu thrè thei a ni si nawh. Chun, ei inthrena san hai hlak a chin tiel tiel. Pathien ruok chu zani, voisun le chatuona danglam lo a ni bok si.

Tulaia Delhi tlanga inthrena lem hi chu a hmaa inthrena nekin a la chin nawk zuol, chîterek “Divide and rule policy” lei bok niin an lang. Hienga Hmarhai chîterek reka ei inthre pei si chun, ei inthrena san hlak a chin tiel tiel el bok si a, nakie pha lem chu Laibung/Pahnam hming chawiin, Thriek Kohran,Lungtrau kohran, Khawbung kohran etc.in inthre nawng ei tih ti ngam an nawh. ‘Keini pahnam nina in mi pek ve nawh’ ti suonlam siemin pahnam kohran ei lan din seng hmel a nih. Khaw khatah kohran/pawl 20/30 ei um pha zet chu “Halleluia Chorus” ti ang reng, mawi taka hlapawlpui rem chu harsa ta hleng a tih, sungkuo khatin nau 40/50 hon ei nei a ni ngot si naw chun. Vanrama hlak chun tu pawl kha pawl ti reng a um ta awm si nawh, chi tin trong tin pawl khat chau eini ta awm si a. Vanram kotkharah “Very Very kan Kohran” ti an lo tar naw lem chun,Hremhmun tienga inlawi nuom lem khom um ta bang ei tih.

Pawl chîterek reka um inhoi ei tia chu, tangka sum ruok chu chîterek ni lo, tamtak ei dit seng. Foreign sum lem chu tamtak Van Mana anga hung sur chur chur dingin ei beisei bok. Ram dang sum hmu dan ding nasa takin ei ngaituo a. Sum tieng chu a Top-up dan ding ei zonga, project chi dang dang, thra tak tak siem chu inchuktir hranpa ei ngai bek nawh. Ei kohran/pawl ei tihai ku hin ami hne dan hi mak tak a nih. Ei pawla hai hin chu Very Very vong niin ei inlang tah. Pawl ei hmangai dan le ei inthruoi danhai khom hi Religious Cult rong a kai deu vong ta khom ni sien a hoi. Hmangai ding tak Pathien le mani u le nauhai le hnam hmangai nekin mani pawl chit ei hmangai ta lem. Pathien zarin chu pawl kha pawl chu ka nih ei inti tawl chu an ta hi! Mak thei ngei. Tulai thrangtharhai nekin, kum tienga upa deu,thranghluihaiin mani pawl/kohran ei hmangai bik danhai hi ngaituo non a trul tah niin an lang. Kohrana thoktu ni lo haiin kohran chungchang an hril pha hlak “I kuong naw ding hung nor naw rawh” ei ti pei bok si. Ei hmabak chu inthim tak a nih.

Delhi tlangah Hmar nauhai inthuruol taka Pathien ei chawibiek diel diel lai, Makedonia kona rawl anga ngaiin,”Makedonia ramah hung kai la, mi hung san rawh” ti kha changchawi in, Delhi hi an hung hmu Makedonia hlur a, divide and rule policy hmangin thrang an hung lak a, a mak thei ngei. Nakie pha lem chu Nehemia 4:17-18 kha ei chang dit tak la hung ni nawng a tih ti ngam a ni nawh. Bible-a inziekhai hi mani trânghma sukfihlim le inthiem chopna dinga Bible chang nuomna lai lai hmet de hi thil trium tak a nih. Muslim sakhuo zuituhai lai “Taliban” an nei ang hi, ei nei vena ding a hla bek ta naw ni sien a hoi.

Taliban hril tâka chun, an intran dan tlawmte hei hril ei tih. Kum 1979 a Soviet Union in Afghanistan a run khan, Soviet sipai hai Afghanistan a inthoka hnot suok dinga movement hung suok laia Mujahideen pawla faction pakhat chu Taliban hi a nih. Chuonglai chun USA le Pakistan sorkarin sipai le tangka sumin nasa takin Mujahideen hai chu an thrangpui a. Chu zar chun Afghan Mujahideen haiin Soviet sipaihai chu nasa takin an suom thei pha a. The New York Times-in a ziek dan chun Soviet Union chun sipai 15,000 Afghanistanah a chân a nih. Kum 1989 in Soviet sipaihai chu Afghanistan a inthokin an inhnuk dok a. An President Sayid Mohammed Najibullah chu suom thlain Mujahideen alliance hai chun sorkar ro an hung rel tran tah a nih.

Sienkhom sungrilah an inrem mumal thei naw leiin râl rûka inbeina anni karah a hung suok a. 1994 tawp tieng khan Taliban chu movement hrat tak a hung ni ta a. Pakistan sorkarin ralthuom, military training le tangka sumin nasa takin a thrangpui zui pei a, chuongchun Afghanistana rambung tam tak chu Talibanhaiin an thu hnuoiah an sie tah a nih. Taliban thruoituhai chu an reng deuthawin, Soviet-haiin an ram an hung run leia tlan hmang, Pakistan refugee camp-a inchuk (educated) an nih. Taliban hai hi Sunni Muslim, hnama chu Pashtun an nih. Pushtun mihai hi Pakistan North-West Frontier Province lai tam tak an um a, Pakistan sungah 13 percent lai an nih. Pakistan sorkarin Talibanhai a thrangpuina hi hnama an inkungkeina (ethnic bond) le sakhuona bakah anni hmanga Afghanistan-a thuneina chalai an tum lei a ni deu tak. Sienkhom Osama Bin Laden hung inlang chinah, Taliban hai chu a tira thrangpuitu Pakistan le USA hai ta dinga hmelma lien tak an hung ni tah a nih.

Sakhuonain zung a kei nghet dan hi inthuk tak a nih. Hieng Talibanhai khom hin,’Jihad’ an sakhuo bu Korana inziek hi an hmang indik naw or an inhril hriet dan indik naw leiin firfieka chetna, huoisenna indik lo a hring suok a, poi tawk lo mi tamtakin hringna an chăn pha a nih. Korana inziek “Jihad’ hi a umzie tak chu ‘Indona thienghlim’ ti a ni a. Iraq mi Sunni Muslim-in ami hril dan chun mihriem sunga um suol do tina a nih. Puo tienga inlang suol/hmelma do ni loin, mihriem sunga suol um hi do a hmet deia hne hi ‘Jihad’ chu a nih. Harsatna le buoina ei tuok phaa mani ril rem zawng le tranghma kei zawnga Bible chang nuomna lai lai sirsana hmang ei thaw ei hung thaw el tah dam hi mak tak chu a nih. Jihad indik lo rong ei kai der an ta nawm a nih? Ei Kohran/pawlhai lai hin ‘Taliban’ hai ang hi ei nei fur khom a ni ta el thei. Hnam pumin Pathien rawna ei ngaituo a hun ta hle in an lang.

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.