Halloween party ideas 2015

By Pu L.Keivom, inpui.com columnist

Memory... is the diary that we all carry about with us.  ~Oscar Wilde, "The Importance of Being Earnest"

Threnkhat chun ka thu khûkpui ding hi nuizatum le inzapuium khom an ti el thei. Ka ta ding ruok chun a ni nawh. Ka Maruti-800, DL2 CK 2054, August 13, 1977-a Rs. 212328 a Sikand & Company, Janpath, New Delhi-a mihai dawra inthoka ka hang inchawk chanchin a nih ka hril tum.

Ngaituona mitthlaah kha ni kha a la chieng kher el. Kum 17 zet car thra chungchuonga hril Mercedes Benz khal hnunga Maruti-800 hang khal chu toy car-a chuong anga inngaina a um tlat a, fiemthu a hoi a, nui a sukza tlat chu tie! Amiruokchu, ei hang hmelhriet a, a hmel inlang ang mei mei a lo ni naw a, a chin ang huin a phehlêng naw a, a pick-up a thra a, thau a dawn tlawm a, tleirawl tha inthak vanglai ang elin accelerator ei hang sir phat khan a’n dok zot a, car lien tak tak khom ei tlan pèl zung zung el a nih. Parking harsatnaa khom awng chite a um phot chun a’n zep tat thei tlat hi a varzàngna pakhat dang chu a nih. Tlangram khawpui inchêp Shillong le Aizawl vela hmang dinga an siem hrim khom ni sien a mawi khop el. Pa pakhat nuhmei lawmin tûk tina a man pèk belsa a rot thu an hril ang elin, a man pek belsa ei nuom ve zing el a nih.

Khang hun lai khan car nei ei la tlawm a, Delhi-a car neihai lai khom khan a thar inchaw um sun chu Darsiemlien leh kan ni el awmin ka hriet. Ka’n chawka inthoka DHCF Pathienni chawibiek inkhawm hmasa tak August 17, 1997-a Pathien kuoma ka car thar inhlàn chu thaw makmawa ngaina ka nei tlat leiin, unaupa Rev. Koh Hae Sung-in trongtraiin a’n hlàn a. Hi hi chawibiek inkhawma member haiin an thil thar nei Pathien kuoma lawmthu hrila an inhlàn le inching, tu chena ei thaw zui pei hi, a hung intranna niin ka hriet.

Pathien kuoma inhlàn a ni ang hrimin kan car hi Pathienin a veng a, car khal hrata hril kai ni lang khom, kum 15 zet kan kol sungin voi khat khom eksiden a tuok nawh. Kan inkhawmna a hlat bakah keini nupa hi kan damnaw amanih le kan inzin suok a ni ngot naw chun chawibiek inkhawm hi pel ngai lo hrim hrim kan ni a. Ka hisap dan chun, car-a kan suok dok 75% vel hi inkhawma fe kan ni a, kum 15 sungin inkhawmnaa petrol le car khorsaw dang danga kan hmang po hi, thla tin cheng sangli vela hisapin, kan car man lêt hni nêka tam, nuoi nga vel ni tain ka hriet. Thawlawm le thil dang danga seng le hisap lem chun, khawpuia inkhawm fe man hi to deu el a nih.

Duthusam chun car hi kum thum dan peiah thlak thei inla, a thra. Chu sung chun routine maintenance ti bâk chuh thaw a ngai bèk naw a, sèng a tlawm. Keini khom chuonga thaw a, kum 2000 lawm lutna malama car thar lien lem le hadam inchaw dingin lungril kan siem a. Chu bakah, “Car thar inchaw ta ro, in ngirhmun le in car hi a’n hmè ta nawh” mi ti pawl an kat nok a. Chu chun thil tam tak a mi’n ngaituotir a. Car hi ieng ding am a na? Car hi status symbol amanih, incheina thuomhnaw amanih a ni? Ieng dinga mani nauhai career siemna dinga loan cheng khat khom la ngam si loa car inchawkna dinga loan ei lak ngam? Ieng leia threnkhatin car inchawkna dinga in le lo hmun nghet dam ei zor thlong ngam am a na?

Hieng zawnahai donna hi chik taka ngaituo trûlin ka hriet. Car hi hoithawna el ni loin ei fe tumna inrang taka mi thruoi tlung a, ei thil thaw dinghai inrang lem le hlawk lema ei thaw theina dinga mi thrangpuitu, Saptrongin, “to improve or increase our efficiency and effectiveness” a nih. Mihriem lungrila indùna le chapona rûk (false ego), mi dang zuk chungdel nuomna lungril pam puomtu dinga siem a ni nawh. Incheina thuomhnaw a ni bok nawh. Mani car-a inkhawma fe leiin thlarau a pung naw a, inti-car nei deuhna lungril vawng khan thlarau a pot hnuoi lem a nih. Dannaranin, nuhmeiin car hi an lawm a, incheina thuomhnaw angin an ngai a, an iniempui a, an chapona lungril a sukvawng. Chuleiin, kan nuin kan car thlak a rot zata fiemthua ka donna chu, “Kei hi thil nei thlak zung zung mi ka ni nawh. Chuong chu ni naw sien, nang khom ka thlakna che sawt tang a tih” ka ti pha chu a hril zom pei tah ngai nawh.

Kan car thlak el loa kan hmang ngar ngar san pakhat chu car hi status symbol a ni nawzie mani nun ngeia ei sawsaiti hril fie ka nuom lei a nih. Sorkar thoktu, Delhi tlanga khawsa lai chu a siniar tak ka ni el tah thei. Pathien zarin, loan lak ngai loa car inchawkna ding sum khom kan sungkuoin tu khom pur buoi ngai loin, kan ngà thei. Sienkhom, mawl taka khawsak, simple living and high thinking and higher achievement pawlisi zui hi keini sungkuo ta ding le ei khawtlang ta dinga thil thra le tlo lem a ni ka ring leiin, chu lampui hrawtu ni chu ka tum hràm hrâm a nih. Ei ram tienga hotu le thruoitu hrang hrang an hung inzin changa ka car khal an hmu phaa an mi hril rawn tak chu a car thrat naw thu ni loin an ngaisang thu a ni lem zie. Eini rawi hi hnam naupang ei la ni a, thil tlereu hnota baklênga tlân nuom pawl ei la ni a, a thra tieng nêka a thra naw tienga ruolêng inlâk hi ei chîng bok a, chuleiin a siniar chinhai lem chun nun ei khal dan hi fimkhur a ngai.

Pahnina, kum 2000 a penson ding ka ni a, sienkhom kum hnia penson hun an suksei leiin kum 2002 khan ka penson tah lem a. Ka penson chara Baibul inlet sin tran dinga inbuotsai ka ni a. Thuthlung Tharah ka tran a, Hmangai Johan lekha ziek po kum 2002 khan a bu-in kan sut a, Thungthlung Thar, Sam le Thuvar inkop chu 2004 khan a suok a, Genesis bu mal 2006 a suok nawk a, Baibul pumpui chu 2007 khan a hung suok tah a nih. Baibul inlet le sut ka tran chara thutlukna nghet tak ka siem chu: Baibul inlet le sut ka zo hma chun car thar nei awi lo, ti a ni bur el a nih. Mi tam lem, abikin kohrana rongbawltuhai chun ka dam sunga ka’n let zo hman an ring nawh. Lo inlet zo hman khom ni ta hrim inla, a sutna dingin nuoi 15 vêl bèk a ngai. Sienkhom, ka penson poisa po po ka hang tlok khawm chun Baibul sutna a dai char a, car thar inchawk ruok chu a hnai ta naw khop el.

Amiruokchu poi ka ti thrak nawh. Ka car a la thra zing. Ka fe nuomna taphotah a mi la tlungpui. Chuong lai chun Sixth Pay Commission a hung suok a, hlaw a hung pung thut a, mani sum ngeia car thar inchaw thei ei hung pung a, car a pung tuol tuol a, ka car chu a upa tak le thring pawl tak a hung ni ta pei bok a. Sienkhom ka lung a awi. A san chu, Gospel Centenary 2010 tlung hma ngeia mani ngeia Baibul inlet le Bible Society of India (BSI) le Bibles For The World (BFW) fe thlenga mi sum pêk khawm ni loa mani sum ngeia Baibul sut chu Pathien ringsana ka target a ni a, chu chu kum thuma inhmaa Pathienin a mi’n hlentir lei a nih. Kum za kristien inti ve ta si, ei Baibul hmanghai hrim hrim mi dang sum thaw khawma ei la sut hi thil inzakum thlak a ni el bakah kutdawa khom a talaw deuh niin kei chun ka ngai a, kum za kristien intihai nungchang leh an inhmè naw a, hnam muolphona a ni sa bok. Chuleiin, Pathien lunginsietna zara tum hlen theia ka um hi car za tam tak nêkin ka ta ding chun a hlu lem.

Kum 2009 a hung inher suok a, ka hun po po deuthaw Gospel Centenary Souvenir ding, ‘Thûkna Ropui’ (The Amazing Deep) ti buoipui le Manipur tlangram le phairam, Hmar Biel, Tuiruong Dung, Cachar, North Cachar Hills le Meghalaya hmun hrang hrangah inzinin ka buoi a, car tieng pang hrim hrim ka ngaituo hman nawh. Sienkhom, anni lungril puoksuokin ka naunu upa tak Mawi Keivom (London) le ka naupa tlum tak James Keivom (New York) chun car thar an mi’n chawkpek a, tuta kan hmang lai Swift Dzire hi kan lo nei tah a nih. Kum 2011 khan Wagon-R kan nei bel sa nawk pei a. Kan Maruti-800 kha chu a sawl sawt tah bok leiin garage-ah kum thum deuthaw kan inchawltir hnungin, July 14, 2012 khan kum tam lo enkoltu le a enkol thiem tak dinga ka ngai, ka mechanic Sanjay ka rochung tah a nih. Ka car hi mihai ta dinga malsawmna a ni zui pei ka beisei bok.

A hnuoia hin kum 2004-a ka car chungchanga artikul ka ziek chu ka car hriet zingna dingin ka hung thur suok nawk a nih.

Quote:

CAR LE A PU TITI

A hmun: Garage No. C-408, Purvasha, Mayur Vihar-1, Delhi-91. A hun: March 28, 2004, Pathienni tuk zing dar 6 minit 12. A changtu: Maruti-800, Car No. DL 2 CK 2048 le a pu inbiekna thu chu:

Khawfingchat ruolin ka tho a. Thingpui inlum zoa no ka dom ruolin ka e-mail hong dingin ka kompiutor ka sukhring a, hmun hrang hranga inthoka thu hung sawmthum chuong a lo um a. Inrang taka ka tiem zo hnungin thil tolna bawmah Hmar tronga Baibul inlet thar, Thuthlung Ram, Sam le Thuvar inkop, Delhi Version mawi tak el chu ka rem sip a. Sawng linaa um kan ni leiin in hnuoia ka car siena garage tieng chun lift-ah ka tol thlak a, ka car hnung tieng chun fimkhur takin ka rem a. Chuong ang zât bok chu ka hang tol thlak nawk a, car hnung tieng chun ka rem sip hmar a.

Hi Delhi Version hi chawhnung dar thuma Apostles’ Methodist Church, Sector IV, R. K. Puram, New Delhi-a Hmar Christian Fellowship, Delhi (HCFD) inkhawma Pathien kuoma inhlan dinga rem iengkim ruot sa diem a na, inhlantu le tlangzartu dinga fiel Rev. Hrilrokhum Thriek khom Haflong-a inthokin a hung tlung dèr tah a. Ama hi Manipur Sim thlang biel Sartuinek khuoa pieng, Hmar hnathlak laia sulsutu poimaw, First Division-a letter mark hmua Matriculation tling hmasa tak (1952), B.Sc hmasa tak (1956), B.D hmasa tak, Zo hnathlakhai laia M.Th hmasa tak le USA-a a lekha inchukna Seminary-a Saphai rikawt zu khûm vongtu, Cachar Hill Tribes Synod hnuoia lu tak nina Executive Secretary chel sawt tak (1974-1996) le Bible Society of India sut Hmar Baibul buoitsaitu Hmar Bible Translation Committee-in Chief Translator-a a hmang, mi thiem filor a ni bakah HSA hlapui, ‘Zaleng kan lawm nunkhuo hrui ang sei sien” (1955) ti phuoktu a ni bok. Hi a phuok kum bok hin All India Radio-ah hla, “Amin ruoi ropui an thre a” ti a khum a, AIR-a hla rikawt hmasa tak a nih.

Baibul inhlànna hun dinga ruot ‘dar thum’ hril tâka chun ei thupuia ei lut hmain, fe malama bawngin lam sîra hlo hna a pet lawr angin, hi thil hi hang pet lawr vak inla. Isu’n tlanna sin hlena a thlarau a’n thla hun, Thuthlung Hlui le Thuthlung Thar inramrìna hun poimaw tak el le HCFD chawibiek inkhawm hun chu chawhnung dar thum a nih. Hi hun hrilnaa trongkam ei hmang chieng le chieng naw thu hi hang bi vak inla. Baibul inlet hmasatuhai chun hi dar thum hi ‘zantieng nisa inher’ hun amanih ‘vaimim tui suong hun’ tiin an mi siepek a. Chieng lo deua Thairanchongin a pasal Sura kuoma, “Nisain hmawng lêr/ kotkhar bieng a khaw pha leh zan bu ding lo suong rawh” a ti hun tho kha a ni awm. Hi hun hi a nih a threnin ‘voisun zantieng inkhawm’ amanih ‘voisun chawhnung inkhawm’ tia chieng lo deua ei hril hlak hi.

Isu an hemde nia thim a zing hun kha ‘sun bu fak huna inthoka zantieng nisa inher chen’ tiin Bible Society of India sut (BSI) le Rochunga Pudaite sut (BFW) chun an sie a. BSI chun sut nuhnung takah chieng lema sie tumin, ‘nisa inding huna inthok zan bu suong pha chenin’ tiin an siem thra a. Chun, nisa inher hun ti kha Mat. 27:45-a chun ‘vaimim tui suong pha vel’ an ti nawk bok a. Betlieng mu trawl hi a chang leiin a hmin intak a, bu tak suong hma neka inhmain an suong tran hlak a, chu hun chu Lusei tronga chun ‘behliang mun hun’ an ti a, a umzie chu bu tak suong hun pangngai neka inhma tina a nih. Chu chu Lusei tronga inthoka inlet ei Baibula chun ‘vaimim tui suong hun’ tiin inthuruol takin an sie thung a. Vaimim inhro trawl chu a hmin intak a, suong sawt a ngai a, bu suong hun pangngai neka inhma daiin an suong tran hlak leia hi trongkam hi an hmang a ni ring a um.

A chieng naw thu chu a ni niin lo ni ta sien, ‘vaimim tui suong hun’ le ‘zan bu suong hun’ inanga ei hril hin harsatna pahni a um a. Pakhatna, vaimim tui suong hun le bu tak suong hun pangngai a’n ang nawh. Pahnina, vaimim suong hun hril loa ‘vaimim tui’ suong hun ei hril tlat hi chik taka ei sui chun nuizatum deu a nih. Arin tui a nei ang bokin vamim chun tui (egg) a nei ning a ti? Ieng leia a vaimim suong loa a ‘tui’ (water, soup) ei suong tlat am a na? Vaimim ‘tui’ suong hun bik a um am a ni? Hieng zawnahai hi a umzie hre thiem nawhaiin indon ta hai sien la, ei buoi nghal a ni el. Kei khomin vaimim ni loa vaimim ‘tui’ suong ta tlat el chu a ngaina tak ka hriet naw khop el. Chun, ‘vaimim tui suong hun’ ti neka ‘nisa inher hun’ ti ei hmang khom hi a chuong liem bik nawh. Nisain inher hun bik a nei am a ni? tiin zawna indon ta inla, “A nei nawh” ti hi ei donna a ni vong ka ring. Chun, ‘sùn bu fâk hun’ ti khom hi khawpuia umhai chun chawhnung dar 1-2 inkarah ei ngai vong ring a um. Ei pi le puhai khan hun, thil hlatzie, rikzie, lienzie, chinzie le a dang dang inkhina le bukna chieng tak an nei naw leiin an ngirhmun le inmila an hriet thiem thei zawng dingin an lo hril hlak a. Hrietna tienga ei hung changkang pei ruolin bùkna le inkhìna ei hmanghai a hung chieng deu deu hlak a. Chuleiin, Delhi Version chun hi hun hi ‘sun dar 12 vela inthoka chawhnung dar 3 chenin’ tiin le betlieng mu le vaimim inhro trawl an insuongtir hun kha ‘chawhnung dar thum velah” tiin a sie ta lem vong a nih.

Chuleiin. HCFD chawibiek inkhawm hi thlasika chuh dar 3-a tran a ni hlak leiin nisa inher hun amanih, zan bu suong hun amanih le vaimim tui suong huna inkhawm ni loin, ‘zantieng’ inkhawm khom ni bok loin, ‘chawhnung’ inkhawm a ni lem a, chuong ang tak chun hril tum seng ei tiu. HCFD hnunga chawibiek inkhawm Kuki Worship Service ruok hi chu zantieng dar 5-7 inkâr a ni tàk leiin ‘zantieng’ inkhawm an ni ta thung a, anni hnunga inkhawm chuh, Delhi hun tiem dana chuh ‘Zan’ inkhawm a nih.

Chun, hi chawibiek inkhawma hin thawlawm ‘dawl’ amanih ‘khon’ ta loin, Pathien kuoma ei ‘thilpekhai lakkhawmna’ nei ta lem inla; ei ‘veng tieng’ chanchin ripawt loin ei ram tieng le ei khuo tienga thil tlunghai chanchin ripawt ta lem bok ei tiu. Trong hmang indik lo hi mi mawl thuomhnaw a ni a, a’n dik nawh ti hre zinga hmang lui tlat lem chu mi tuklul le mi rilo nungchang a nih. Thingtlang nu mawl pa mawla ei ngaihai thu hril hi hang ngaithla inla, an kam suok tinah ei trong mawi takin a hung par suok a. Mani trong thiem naw tawk charh, Saptrong thiem hman loa uongna tawk chauha inchuk silhai trong ei ngaithlak pha hin, ka hla phuoka, “Lung a dam nawh, ningtel a na” ti tlara khan a mi khal lut zie hlak a nih.

Ei pet lawr sawt ta bok leiin ei thupuiah lut nawk zai rêl ta inla. March 28 Pathienni tûk nisa suok ruola (0612 hrs) ka car hnung tienga Baibul thar ka rem lai chun ka car chun hieng ang hin a tiin ka hriet a:

Car: Ka pu hin ieng lungril top am a put a ni ta ding maw? Ni dang chu Pathienni tuk hin a min chawl hadamtir hlak a. Voi tûk khom hadam taka chawl ka tum lai, zing hmâng hmàngah ka ngal khang tliek vang khopin thil rik a mi’n phurtir el hi! Kum sari chuong hiel a mi not let ta a, ka ru le changhai khom a rop zo ding a ni tah. Ka pu hin chu a mi va hang duot naw ngei de aw! A ruolpa Tawnluoi car ni lang chu, Sailo vok chal chawm thau ang elin, inah hadam takin ka chawl veng veng el ding a ni vei leh.

A pu: Ka car, chier inthluok naw rawh. I vangneizie i hriet naw a ni hi. Ieng lai khoma thlak thei che ka na, sienkhom kum sari chuong top ngaina taka ka kol che hi vangnei inti thlawt rawh. Tlân dinga siem i na, tlàn chu i piengsan le i sin a nih. Garage nghak dinga siem i ni nawh. Chêng nuoi thum chuong man petrol i dawn tah a, kilometer nuoi khat i tlan tah hi i rongbawlna a nuoi zawnga tiemin i hlen tah tina a nih. Chun, hi hi hre rawh. I tlàn po po zaa sawmsari neka tam hi chawibiek inkhawm le Baibul inlet ennon dinga i pi le i pu i phur lei a nih ti hre rawh. Sande sikula kai tam lawmman an lak khom kha i rongbawlna rà a nih ti hre bok rawh.

Car: Chuong chu a lo ni maw! Ana chu, ka phurin a mi del rik êma a ni hi tie! Fe tawm beka i min phurtir chu ni sien, a ngaina tak ka hriet a, zing hmâng hmânga i mi’n phur lawktir hi chu a ngaina tak ka hriet nawh. Ka kawla car po po hi en la, kei anga rikphur an um der nawh.

A pu: I voi tienga car hi en rawh. Mercedes Car, nangma let sawmlia man to lem le car inhoi lem a ni hi. I pu hin kum 17 chuong a lo khal ta hlak leiin nang nêk daiin a chanchin a hriet lem a nih. Amiruokchu, hi hi hre rawh. Hi Mercedes car let tam hin nang chu i vangnei lem a nih.

Car: Chu chu iengtin am ni thei a ta? Ka tuolbawmpa Mercedes hi chu a puin a duot a, a khal suok mei mei ngai naw a, hadam takin a thrung veng veng el a nih. Thil rik khom a’n phurtir ka hmu ngai nawh. Kan inkarah tong khat vel chauh a um leiin ka hriet chieng annawm.

A pu: Awl hadam mei mei amanih, hmang loa um trok trok amanih, mamaw bak nei amanih hi suol a nih. Um trok trok hi natna lei a ni ngot naw chun suol a ni hrim hrim. Chun, hi Mercedes car hi inhnar naw rawh. A neitu hi i hriet naw khom a ni el thei. India rama State lien taka Chief Secretary ni ta hlak, mi neinung, sungkuo inzaum taka inthoka hung a nih. Amiruokchu, milim be mi a nih ti i hriet am? Sam 115-ah milim betu chu a milim biek leh angkhat an nih a ti kha. I pu ruok hi chu Pherzawl tlanga inthoka vok êk dûra inthoka hung suok ni sienkhom Chanchin Thra leia khawvel sawsaiti insang taka chetla phak dinga hlangkai, Isu Krista zara chatuon hringna rochungtu a nih.

Car: Chu chu ka ta dingin iem a danglamna a um? Ka rikphur hi a mi sawkzang pha chuong lèm!

A pu: Ngai rawh, i rikphur hi lawm hle rawh. Mercedes car hin a phur tawp chu a pu ek tum a ni el. Car tam lem hin a chuongtuhai ek tum bàk chu an phur le! Paikawnga rik tak tak an phurhai khom hi ek tum ding tho a nih. Nang chun chatuon hringna bu, Hmar tronga Baibul inlet thar, Thuthlung Thar, Sam le Thuvar inkop chu i phur a nih. Ek tum phur ringot le Hringna Bu phur tu am an vangnei lem a? Krista thrang loa nun hmangtu po po phur chu mani ek tum bak a ni ngai nawh. Mihriemin a rimsikpui po po hi a tawpa chu ek tuma liem vong a nih. Hi Mercedes car hin tawpna niah a pu a zui ve vai chun hremhmuna inling kumkhuo ding a na, nang chu chatuon chawlnaa lut ding i nih.

Car: Pu, ka lawm taluo. Tuhin ka vangneizie ka hriet chieng chauh a nih. Car po po laia car vangnei tawp ka lo ni chu tie! Hringna bu phur ka ni phot chun ka hnung tieng chauh khom ni loin, thrungna po po hluo sip dingin hung sie sa rawh. Ieng anga rik khom ni sien, ka ke koi hiel ding khomin, lawm tak, hadam tak le zâng takin phur ka tih.

A pu: Amen. Chu chu a nih hringna neituhai thunon chu. Chatuon hringna neituin “Nangni rimtong le rikphurhai, ka kuomah hung unla, keiin sawldamna peng ka ti cheu. Ka ringkol bât unla, ka kuomah inchûk ro; mi zaidam le lungrila inngaitlawm tak ka ni si a, chuongchun in thlarau ta dingin sawldamna hmung in tih. Ka ringkol a hadam a, ka phur khom a zâng a nih” (Mt.11:28-30) a lo ti hrim a ni kha. Ka car, chu sawldamna ângsûnga chêng ei ni leiin ei vangnei chungchuong a nih. Unquote ( Friday July 20, 2012 Delhi)

Post a Comment

Comments not related to the news or article may be deleted.

Powered by Blogger.